Praktijkvoorbeeld Kansrijke Start
Zorgpad Smallingerland: van papier naar praktijk
Om zwangeren tijdig door te kunnen verwijzen naar de juiste hulp en ondersteuning ontwikkelde de gemeente Smallingerland een zorgpad vroegsignalering voor zwangeren. In het praktijkvoorbeeld ‘Een zorgpad helpt bij een gezonde start in Smallingerland’ lees je hoe de gemeente dat aanpakte. Hoe verloopt de implementatie van dit zorgpad nu één jaar later? Wat gaat goed en waar lopen professionals tegenaan? In dit praktijkvoorbeeld lees je meer.
Veranderen kost tijd
Het vroegtijdig signaleren van hulpvragen bij zwangeren en mogelijke risico’s voor het ongeboren kind is waar het om gaat bij dit zorgpad. Om ervoor te zorgen dat alle verloskundigen dit op dezelfde wijze doen, is de AlphaNL vragenlijst ingezet. In het voorjaar van 2019 zijn verloskundigen hierin getraind. De wil om ermee aan de slag te gaan was er, maar de praktijk is vaak weerbarstiger. Het kostte tijd om iedereen vanuit zijn eigen werkwijze mee te krijgen in de nieuwe manier van signaleren. Om het zorgpad verder van de grond te krijgen, zette de gemeente daarom een projectleider in. Zij zocht steeds het gesprek met de professionals en ondersteunde als dat nodig was om aan de slag te gaan met het zorgpad. Inmiddels komen er meer meldingen binnen.
Ook in de tweede lijn was er tijd nodig. Zo was privacy een belangrijk punt van discussie. De projectgroep heeft daarom richtlijnen rond privacy opgesteld en een flyer over informed consent gemaakt voor cliënten. Inmiddels werkt ook de tweede lijn steeds meer met het zorgpad. Binnen de tweede lijn zijn o.a. verbindingen gezocht met medisch-maatschappelijk werk en met de POP-poli (een poli voor kwetsbare zwangeren, zoals vrouwen die bekend zijn met psychische klachten of in een complexe psychosociale situatie zitten).
Al doende leren
Hoe perfect een projectplan op papier ook is, de uitvoering in de praktijk blijkt vaak lastiger dan vooraf bedacht. Dat merkte ook het projectteam in Smallingerland. Door ervaringen en knelpunten actief op te halen werd het zorgpad steeds verder uitgewerkt. De rol van een projectleider is hierbij belangrijk. Voor verloskundigen was het bijvoorbeeld niet altijd duidelijk hoe hun meldingen werden opgepakt door gebiedsteams. Als je wilt dat professionals beter en tijdiger gaan melden dan is het cruciaal dat ze terug horen wat er met hun melding gebeurt. De projectleider kon dit soort hobbels in kaart brengen en ermee aan de slag gaan. Dat is onmisbaar in het proces.
Hoe nu verder?
Door het zorgpad is er steeds meer verbinding tussen het medisch en sociaal domein. Maar, de implementatie van het zorgpad is nog niet klaar. Smallingerland zit er nog middenin. De volgende zaken staan op de planning:
- Casuïstiekbespreking: professionals uit het medisch en sociaal domein doorlopen het zorgpad aan de hand van een casus. Doel is om afspraken te maken over terugkoppeling aan de melder, warme overdracht en ieders precieze rol.
- Verdieping van de samenwerking tussen de JGZ en de gebiedsteams in de uitvoering van het zorgpad.
- Stoppen met roken integreren in het zorgpad.
- Andere Friese gemeenten verder betrekken bij het zorgpad.
Tips
- Zet een projectleider in voor de implementatie. Een aanjager is belangrijk anders loop je het risico dat het project niet goed van de grond komt.
- Van papier overgaan naar praktijk kost tijd. Neem die tijd. Verwacht niet dat alles binnen een paar maanden perfect loopt. Professionals hebben tijd nodig om elkaar te leren kennen en nieuwe paden te leren bewandelen.
- Houd tegelijkertijd de vaart erin. Zorg voor een duidelijk tijdspad en blijf professionals steeds betrekken, attenderen en informeren.
- Continuïteit in de projectgroep is belangrijk voor de voortgang en implementatie van een zorgpad.
- Zorg voor voldoende budget. Projectleiding en training van professionals kost geld, maar ze zijn cruciaal voor de implementatie. In Smallingerland is dit mede gefinancierd door Vitale Regio Fryslân.
- Kijk naar wat andere gemeenten doen en ontwikkeld hebben. Zorgpaden worden op steeds meer plekken ontwikkeld. Daar kun je handig gebruik van maken.
Contact
Anke de Vries is senior beleidsmedewerker bij de gemeente Smallingerland. Heb je meer vragen over het project? Dan kun je haar een mail sturen.
Meer voorbeelden Kansrijke Start
Gemeente Smallingerland I – Een zorgpad helpt bij een gezonde start in Smallingerland
Gemeente Den Haag – Haagse kansrijke start: meer kinderen met een goede start
Gemeente Groningen – Een kansrijke start voor alle Groningse kinderen
Gemeente Schiedam – Schiedam gaat voor een gezonde start!
Gemeente Heerlen –Jonge Ouders Project in Heerlen
Gemeente Tilburg – Inwoners vormen de sociale agenda in Tilburg
Gemeente Nijmegen – Gezonde start in Nijmegen
Gemeente Smallingerland II – Zorgpad Smallingerland: van papier naar praktijk
Gemeente Utrecht – Utrecht in gesprek over een kansrijke start
Gemeente Doesburg – Meer zicht op kwetsbare zwangeren in Doesburg
Gemeenten Aalten, Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk – Kwetsbare zwangeren eerder in beeld in Achterhoekse gemeenten
Gemeente Dordrecht – Kansrijk van start in Dordrecht
Regio IJmond – Praktijkvoorbeeld animaties IJmond
Gemeente Geldrop-Mierlo – Gezond Zwanger Worden in Zuidoost-Brabant
SPUK-regeling
De SPUK-regeling maakt het voor gemeenten mogelijk stevig in te zetten op preventie. De SPUK-regeling bundelt geldstromen die zich richten op het stimuleren van gezondheid, sport en bewegen, preventie en het versterken van de sociale basis. Daarmee geeft de SPUK-regeling vorm aan de afspraken die zijn gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Beide akkoorden vragen extra aandacht voor het terugdringen van vermijdbare gezondheidsachterstanden bij kwetsbare groepen.