“Het landschap is versnipperd, alleen al binnen het sociale domein is samenwerken soms moeizaam. Terwijl samenwerken zo nodig is om goede hulp en zorg te kunnen verlenen.” zegt Corrie van Dongen. Zij is medewerker team jeugd bij Delft Support, de toegangspoort tot jeugdhulp, zorg en maatschappelijke ondersteuning. Om de integrale samenwerking te bevorderen besloot de Delftse coalitie een instrumentenkoffer te ontwikkelen. Wanneer professionals zien wat de samenwerking volgens de cliënt oplevert, werkt dit namelijk motiverend en overtuigt het hen van het nut van die samenwerking.

De instrumentenkoffer

Het idee voor de koffer ontstond tijdens een overleg met directeuren van coalitiepartners.

“Tijdens dit overleg kwam ook de vraag op tafel: Hoe sturen we nu met zoveel partijen op samenwerken binnen onze coalitie? Hoe kunnen we het effect laten zien en daarover verantwoording afleggen? Niet alleen naar elkaar en de gemeente, ook richting zorgverzekeraars.” aldus Patricia van den Berge, accountmanager integrale geboortezorg bij ziekenhuis Reiner de Graaf Gasthuis en één van de initiatiefneemsters van de lokale Kansrijke Start aanpak. Om de ketenpartners laagdrempelig op de hoogte te houden van de voortgang en de ontwikkelingen binnen de coalitie wordt deze visueel gepresenteerd in de Thermometer Kansrijke Start Delft (zie afbeelding). “Zo kun je in één oogopslag zien wat we met elkaar doen en in welke mate we integraal samenwerken. Dat breed laten zien is ook belangrijk voor de samenwerking.”

De Delftse instrumentenkoffer kent vijf onderdelen. Het onderdeel ‘meten & weten’ bestaat uit vragenlijsten voor betrokken partners en indicatoren die zicht geven op de samenwerking. Voor het onderdeel ‘informatie delen’ zijn werkafspraken gemaakt, rekening houdend met de Algemene verordening gegevensbescherming. Nog in ontwikkeling zijn ‘reflecteren’ met onder andere spiegelgesprekken met zwangeren en/of ouders, ‘samenwerken & leren’, en ‘het integraalbehandelplan’.

Meten & weten: vragenlijst onder partners

In het laatste kwartaal van 2021 is onder de kernteamleden met een vragenlijst een nagegaan hoe de samenwerking tussen professionals gaat – wat gaat goed en wat kan beter. De vragenlijst wordt periodiek herhaald om ontwikkelingen in de samenwerking te kunnen monitoren en daarop gerichte acties uit te kunnen zetten.

Uit de vragenlijst blijken partners de noodzaak en het belang van samenwerken binnen Kansrijke start breed te erkennen, voor zowel het eigen functioneren als dat van de organisatie als ketenpartner. Verbeterpunten zijn onder andere het uitdragen van de integrale samenwerking binnen de eigen organisaties en achterban en voorkomen dat continuïteit afhankelijk is van enkele trekkers en contactpersonen. Verder kan er regelmatiger over resultaten gecommuniceerd worden en is er behoefte aan meer duidelijkheid over de verschillende rollen, verantwoordelijkheden en verwachtingen van partners in de coalitie.

Meten & weten: indicatoren en bestaande data

Om te laten zien wat de resultaten van integrale samenwerking zijn was het uitgangspunt om zoveel mogelijk gebruik te maken van data die al in systemen van betrokken coalitiepartijen zitten, legt Patricia uit. “Wat hebben we al en wat zeggen deze gegevens over onze samenwerking en het resultaat ervan? Hoe ervaart onze doelgroep dit?” De coalitie selecteerde circa twintig indicatoren om verder uit te werken, uit onder andere JGZ-data voor de leeftijdsfase van nul tot vier jaar, de ZiN-set integrale geboortezorg en vragenlijsten over ervaringen van patiënten met het ziekenhuis tijdens en na de zwangerschap.

Informatie delen

“De afstemming over het delen van informatie was een lange weg”, zegt Corrie. “Organisaties hebben verschillende standpunten over wat wel en niet gedeeld mag worden.” De werkafspraken daarover waren weliswaar snel gemaakt, vult Patricia aan.

Vooruitkijkend

Instrumenten voor de andere onderdelen van de instrumentenkoffer zijn nog in ontwikkeling. Bij het onderdeel reflecteren is het belangrijk om zwangeren en ouders, voor wie de integrale samenwerking bedoeld is, te betrekken. Corrie vertelt: “Bijvoorbeeld bij het onderdeel delen van gegevens zeggen ouders: doe maar gewoon, als dat voor ons werkt.” Ook de aankomende tijd worden er spiegelgesprekken georganiseerd met zwangeren en ouders over thema’s, die input geven over wat voor hen werkt en wat niet.

Bij de verdere ontwikkeling van de instrumentenkoffer gebruikt de coalitie wat er is en werkt binnen de coalitieorganisaties en daarbuiten, zoals bij integraalwerken.nl of in de toolbox interprofessionele werkvormen van de Radboud Universiteit. “We zoomen de komende tijd in op hoe we samenwerken achter de voordeur”, zegt Patricia, “op bezoek bij gezinnen in een kwetsbare situatie met jonge kinderen. Daarvoor gaan we actiegericht onderzoek doen naar integraal huisbezoek en hoe je de uitkomsten en bevindingen binnen de keten deelt. Ook dat levert weer informatie op over onze samenwerking. Al met al helpt die feitelijke basis ons bij het bepalen van het coalitiebeleid richting de toekomst.”