Om ouders te bereiken is een responsieve houding met betrekking tot de thuistaal en de culturele achtergronden nodig. Wat dit concreet betekent is nog moeilijk te duiden. Wel is duidelijk dat een persoonlijke benadering, eigen inbreng, ondersteuning bij praktische zaken, duidelijke uitnodigingen en de inzet van bruggenbouwers leiden tot een beter contact. Op de speciale pagina op de LOWAN PO website is allemaal informatie te vinden over hoe je dit, ook vanuit beleid, goed kunt oppakken.

Uit onderzoek van Ria Goedhart blijkt dat ouders van nieuwkomers behoefte hebben aan taallessen en uitleg over onderwijs-en opvoedingskwesties. Daarnaast hebben zij ondersteuning nodig bij praktische zaken, zoals regelgeving en contacten met verschillende instanties. De ouderbetrokkenheid neemt toe als de ouderactiviteiten vlak bij huis georganiseerd worden, er rekening gehouden wordt met het taalniveau van de ouders, zij persoonlijk benaderd worden, een eigen inbreng hebben en de uitnodigingen tot participatie concreet genoeg zijn. En last but not least blijkt dat het opleiden en inzetten van brugfunctionarissen of sleutelpersonen, die leraren en ouders van nieuwkomers ondersteunen in het bereiken van elkaar en het bevorderen van de ouderbetrokkenheid, een voorbeeld is dat navolging verdient.

Aandachtspunten:

• Denk eens na over ‘out of the box’ manieren van informatie verstrekken. Hoe kun je de drempel verlagen om ouders /verzorgers erbij te betrekken? Zijn er andere manieren om een ouderavond te organiseren?
• Informeer ouders/verzorgers over het Nederlandse zorg- en onderwijssysteem of verwijs naar instanties die hen hierover kunnen informeren. Zie de informatie over de LOWAN PO leerlijnen om uitleg hierover te kunnen geven.
• Ga in gesprek met ouders/verzorgers over hun verwachtingen over school en de prestaties van hun kind. Deel ook jouw verwachtingen en probeer tot gezamenlijke verwachtingen te komen.
• Je kunt hiervoor gebruik maken van deze praatkaart. Probeer achter overeenkomsten en verschillen te komen zodat duidelijk wordt wat er verwacht wordt door de school van ouders en andersom; niet alleen op het gebied van de prestaties van het kind, maar ook bijvoorbeeld voor de schoolse voorwaarden, de betrokkenheid van ouders etc.
• Zijn er brugfunctionarissen of sleutelpersonen die een zelfde achtergrond hebben als de grootste groepen leerlingen? Zij kunnen bijvoorbeeld groepsgesprekken over opvoeden op school houden en zo een brug slaan tussen thuis en school.
• Bespreek of een community aanpak bij jullie werkt om de samenwerking met ouders te verbeteren, je kunt hierbij denken aan:
  • Faciliteiten voor ouders inde school, zoals taallessen;
  • Voorlichting aan ouders op school (voeding, slapen, bewegen, media, seksualiteit, onderwijssysteem in NL, belang van spelen en vrije tijd, etc.);
  • Mogelijkheden voor sportactiviteiten voor ouders in en om het schoolgebouw.
  • Is er vervoer voor ouders die op een asielzoekerscentrum wonen? Kan de school dat eventueel regelen?
  • Mogelijk kunnen er cursussen Nederlands plaats vinden in de school, bijvoorbeeld op zaterdag
  • In cursussen kan ouders geleerd worden om rapporten, schoolbrieven en formulieren te begrijpen.

Wat kun je doen?

Om op jouw school met ouderparticipatie aan de slag te gaan is het handig om te werken volgens zeven stappen. Deze stappen zijn in detail uitgewerkt op de LOWAN VO website (inclusief verwijzingen naar scans, filmpjes en vele tips) maar we bespreken ze hieronder kort. Ook op de website van de Gelijke Kansen Alliantie vind je allemaal tips (inclusief inspirerende filmpjes) hoe ouderparticipatie goed neer te zetten op scholen met een grote diversiteit aan leerlingen.

• Als eerste is het belangrijk om een visie op ouderparticipatie vorm te geven en daarvoor is het belangrijk om in kaart te brengen wat er al allemaal gebeurt op dit gebied. En met elkaar te bespreken hoe alle teamleden hier tegenover staan. Wat wil je als team in de samenwerking met ouders? Waar wil je met elkaar naartoe? Zijn er invullingen waar je nog niet aan gedacht hebt?
• Als tweede stap is het belangrijk om te beseffen dat sommige ouders een steun in de rug nodig hebben om te participeren in school. Stel als school de vraag hoe je ouders drempelverlagend en ondersteunend tegemoet kunt treden; hoe richten jullie de communicatie met ouders in?
• De derde stap is goed na te denken over hoe je omgaat met de enorme diversiteit aan culturen en dus ouders. Voor een succesvolle samenwerking tussen school en ouders moet het schoolklimaat gericht zijn op ALLE gezinnen. Hoe treed je met een open, uitnodigende en positieve houding de verschillen tegemoet?
• Als vierde kun je nadenken over hoe je het beste de vaardigheden van ouders kunt benutten. Ouders kunnen vanuit hun achtergrond en/of vaardigheden een bijdrage leveren aan de school. De school zal vertrouwen moeten stellen in de kwaliteiten van de ouders. Dit geeft hen zelfvertrouwen en vergroot dan automatisch hun betrokkenheid.
• Denk als vijfde stap ook na over welke (extra) competenties en vaardigheden jullie als onderwijsprofessionals nodig hebben om de brugfunctie tussen ouders en school te kunnen vervullen.
• Denk ook na over het formele ouderpartnerschap en hoe je ervoor zorgt dat alle verschillende ouders bijvoorbeeld vertegenwoordigd zijn in de MR en de OR.
• Als zevende stap kun je als school nadenken over interprofessionele samenwerking ten aanzien van ouderactiviteiten; hebben deze een plaats binnen jullie school?

Meer informatie

• Informatie over ouderbetrokkenheid (LOWAN PO)
• Stappen om te komen tot ouderparticipatie (LOWAN VO)
• Informatie over ouderbetrokkenheid voor schoolleiders (website Gelijke Kansen Alliantie)
• Gereedschapskist Ouderbetrokkenheid (Hogeschool Rotterdam)

Bronnen

• Wereldreizigers, Bram Tuk & Ilse Vlietstra, Pharos 2017
• Ouderbetrokkenheid bij nieuwkomers vanuit twee perspectieven: hoe leraren en ouders elkaar kunnen bereiken, Ria Goedhart, PLPO 2020
• LOWAN VO website Ouderparticipatie