Elke school heeft zijn eigen visie hierop en het inzetten van een lespakket of een methode die zich richt op het sociaal-emotioneel leren en het versterken van de weerbaarheid en het welbevinden van nieuwkomersleerlingen kan hier ondersteunend aan zijn. De kern van goede ondersteuning is namelijk vaak een combinatie van ‘een sterke basis op school, korte lijnen met het ondersteuningsteam en externe specialisten en een programma om de weerbaarheid van leerlingen te versterken’.

Specifieke aanpak bij het kiezen van een lespakket of methode voor nieuwkomersleerlingen

Naast het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden, kan een programma of een lespakket ook gericht zijn op het vergroten van mentale gezondheidsvaardigheden. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om kennis over mentale gezondheid (zoals symptomen van psychische problemen), kennis over het zoeken van hulp en ondersteuning, en kennis over het zorgdragen voor de eigen mentale gezondheid.

In de context van nieuwkomersleerlingen op school moet er binnen een dergelijk lespakket of een programma aandacht zijn voor het verwerken van de stress die migratie bij de leerlwing en het gezin geeft, de verwerking van de soms schokkende gebeurtenissen die ze meemaakten, en voor het bevorderen van veiligheid, verbondenheid, veerkracht en identiteitsontwikkeling Dit kan betekenen dat de ‘reguliere’ programma’s voor het stimuleren van welbevinden en de sociaal-emotionele ontwikkeling op school niet altijd toereikend zijn. In dat geval zijn specifieke programma’s/ methodieken speciaal ontwikkeld voor nieuwkomersleerlingen wellicht meer passend of kan de school een combinatie van programma’s gebruiken.

Er zijn een paar programma’s voor nieuwkomers die structureel en doelgericht aandacht besteden aan de sociaal-emotionele ontwikkeling. Een paar voorbeelden:

• Vreedzaam voor nieuwkomers is een compleet programma voor sociale competentie en burgerschap. Het programma bestaat uit een lessenserie waarin leerlingen onder andere leren om zelf conflicten op te lossen, emoties te reguleren, samen te werken, interesse te tonen in elkaar en elkaar te accepteren en daadwerkelijk te participeren in de mini-samenleving die de school vormt. Hierbij worden veel non-verbale handvatten en pictogrammen aangeboden.
• TeamUp op School bestaat uit gestructureerde sport- en spelactiviteiten, die zijn gekoppeld aan thema’s zoals “Assertiviteit” en “Respect”. Er wordt weinig taal gebruikt tijdens TeamUp, waardoor iedere leerling vanaf dag één op school kan meedoen met de activiteiten. Tijdens de TeamUp-sessies doen leerlingen in een veilige omgeving op school (nieuwe) sociaal-emotionele vaardigheden op, die weer van pas komen in het dagelijks leven.

Wat kun je doen?

Keuze methode of lespakket

Bij de keuze voor een specifieke methode of een programma is het essentieel om rekening te houden met de hieronder volgende aandachtspunten. Zodat de methodiek echt aansluit bij de leerling en iets oplevert. Met aandacht voor:

• het verbinden van de oude en de nieuwe situatie van leerlingen
• het behandelen van specifieke thema’s die voor nieuwkomerskinderen belangrijk zijn, zoals afscheid nemen, rouw, trauma
• het actief verbinden van Nederlandse en niet-Nederlandse leerlingen op school en/of het verbinden van de verschillende groepen leerlingen
• een niet te talige aanpak, gebruik van non-verbale middelen, als leerlingen nog niet goed Nederlands spreken
• respect voor culturele verschillen

Kijk bijvoorbeeld in het overzicht dat Pharos eerder maakte voor geschikte methodes en lespakketten.

Meer informatie

• Informatie over Sociaal Emotioneel Leren en verschillende methodieken (website LOWAN PO)
• Overzicht interventies en methodieken (Pharos)

Bronnen

• Welbevinden op School website Trimbos en infosheet Pharos