Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden: feiten en cijfers

2,5 miljoen mensen hebben moeite met lezen en schrijven. Zij zijn ‘laaggeletterd’. En 35% van de volwassen Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Bijna 1 op de 5 mensen boven de 12 jaar heeft beperkte digitale vaardigheden.

Mensen met een lage opleiding hebben vaker beperkte gezondheidsvaardigheden. Zij gaan gemiddeld 4 jaar eerder dood en krijgen 15 jaar eerder gezondheidsproblemen dan mensen met een hoge opleiding.

Wat zijn laaggeletterdheid en analfabetisme?

Als iemand zoveel moeite heeft met lezen en schrijven dat het zijn/haar dagelijkse leven beïnvloedt hebben we het over laaggeletterdheid. Een analfabeet kan helemaal niet lezen en schrijven. Geschat wordt dat het in Nederland om 400.000 mensen gaat.

Wat zijn beperkte gezondheidsvaardigheden?

Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben moeite om informatie over gezondheid en zorg te vinden, te begrijpen en toe te passen. Dat ligt niet aan hen, want veel informatie is ingewikkeld, zowel mondeling als schriftelijk. Mogelijke gevolgen:

• een patiënt begrijpt de zorgverlener niet;
• iemand neemt medicijnen verkeerd in;
• een bezoeker kan de weg niet vinden in het ziekenhuis;
• iemand volgt adviezen verkeerd op waardoor medisch onderzoek of een operatie niet door kan gaan.

Hoe herken je laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden? Wat kun je doen om begrijpelijk te communiceren? Hoe ontwikkel je eenvoudige voorlichting? Dit en meer vind je in de factsheet laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden.

Wat zijn beperkte digitale vaardigheden?

Bijna 20% van de mensen boven de 12 jaar heeft beperkte digitale vaardigheden. Zij hebben moeite met het gebruik van computers en internet, en dus ook met digitale zorg en patiëntenportalen. Meer weten over digitale vaardigheden en toegankelijke eHealth? Hier vind je informatie en tips over digitale zorg.

Hoe help je mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden?

Hoe herken je laaggeletterdheid en beperkte gezondheids­­vaardigheden? Hoe kun je als zorgverlener mensen met beperkte gezondheids­vaardigheden helpen? En hoe ontwikkel je eenvoudig voorlichtingsmateriaal? Doe op ons leerplatform de e-learning ‘Effectief communiceren in de zorg’. Of bekijk onze Infosheet Gezondheidsvaardige Organisatie om te zien hoe je als organisatie rekening kunt houden met deze grote groep mensen.

We testen materiaal met taalambassadeurs van Stichting ABC. Taalambassadeurs waren vroeger laaggeletterd. Zij weten daarom als geen ander of de doelgroep een tekst of beeld begrijpt. In 15 korte filmpjes doen zij hun verhaal, met daarin voorbeelden van ervaringen bij onder andere de apotheek, het consultatiebureau, de diëtist, de gemeente, de huisarts en de school van hun kinderen. Ook geven ze tips aan professionals en organisaties hoe zij mondelinge en schriftelijke communicatie kunnen verbeteren.

Bekijk hier alle video’s (YouTube)

Wat biedt Pharos?

Kennis, advies en projecten

Pharos biedt advies over het worden van een gezondheidsvaardige organisatie, een organisatie die toegankelijk en begrijpelijk is voor iedereen. Onze experts kunnen helpen bij vragen zoals:

• Hoe maak ik een start met dit thema binnen mijn organisatie?
• Hoe kan ik bewustwording en draagvlak vergroten binnen mijn organisatie?
• Hoe kom ik tot een plan van aanpak?
• Hoe stel ik prioriteiten?

Meer informatie of advies hierover?

Naast advies kun je samen met Pharos projectmatig aan de slag gaan bij het worden van een gezondheidsvaardige organisatie. Neem contact op met een van onze adviseurs via Coryke van Vulpen: c.vanvulpen@pharos.nl