‘In lokale bijeenkomsten van Kansrijke Start zijn we het gesprek met elkaar aangegaan over: wie wat doet, waarvoor kan je bij elkaar terecht, hoe kan je elkaar makkelijk bereiken en wat zijn ieders verwachtingen’, zegt Marije Scholtens projectleider van de Bossche coalitie. ‘Vaak weten professionals niet van elkaar wat ze doen en kennen ze elkaar onvoldoende. Het waren allemaal eilandjes. Terwijl verloskundigen en de JGZ-medewerkers bij elkaar in één gebouw zaten. We hebben ervoor gezorgd dat er korte lijnen zijn ontstaan en dat professionals elkaar weten te vinden’, zegt Scholtens.

De GGD kreeg twee jaar geleden de opdracht van de vier gemeenten om Kansrijke Start te coördineren. Anders dan bij de meeste andere gemeenten is de GGD meteen gestart met een regionale coalitie, omdat de vier gemeenten allemaal onder het werkgebied van het Jeroen Bosch ziekenhuis vallen. In de regio werken de verloskundigen, kraamverzorgenden en gynaecologen  al samen in het Verloskundige Samenwerkingsverband VSV@Verlosdenbosch. Ze waren net begonnen met het op de agenda zetten van kwetsbare zwangeren. Alleen de verbinding met het sociaal domein ontbrak nog.

Vroegsignalering van zwangeren in een kwetsbare situatie

Verloskundigen hebben een rol in het signaleren van kwetsbaarheid bij zwangeren, maar zijn daarvoor niet altijd volledig toegerust, zegt Karen Dekker, beleidsadviseur bij VSV@Verlosdenbosch. ‘Want, “ik ben toch geen maatschappelijk werker”. Om de praktische bezwaren weg te nemen en hen te ondersteunen om kwetsbaarheid te signaleren, introduceerde de coalitie Mind2Care. Dit is een digitale vragenlijst die zwangeren op uitnodiging van de verloskundige invullen en waarmee sociale risicofactoren gescreend kunnen worden. Als daarmee kwetsbaarheid naar boven komt, krijgen zowel de zwangere als de verloskundige een advies voor hulp en ondersteuning. ‘Het advies verlaagt de drempel voor verloskundigen om een gesprek met de zwangere aan te gaan. Ook kan de verloskundige hiermee de aanstaande ouder(s) gerichter doorverwijzen’, zegt Dekker.

Aan Mind2Care is namelijk ook de Pharos Zorgpadentool gekoppeld. Als er kwetsbaarheid is op bijvoorbeeld armoede, wordt er een zorgpad uitgestippeld. ‘Op deze manier kan op een eenvoudige manier kwetsbaarheid worden gesignaleerd en snel worden doorverwezen naar de juiste persoon of organisatie’, concludeert Dekker.

Betrokken ouders

Onze ambitie is om de mensen om wie het gaat meer te betrekken bij Kansrijke Start, zegt Scholtens. ‘Wij hebben onlangs zo’n dertig ouders geïnterviewd om erachter te komen waar zij behoeften aan hebben. Heel belangrijk, want je wilt als gemeente iets doen wat aansluit’, legt Winter uit. Ze geeft aan dat Den Bosch al een groot aanbod heeft aan hulp en steun voor kwetsbare gezinnen. ‘Het aanbod is niet altijd even goed bekend daarom maken we verbinding met de wijken en zijn we in gesprek met inwoners over of ze wat missen in de wijk. Die informatie zijn we aan het ophalen.’

Dekker noemt als voorbeeld de enquête met cliënten van het VSV waaruit blijkt dat zwangeren het fijn vinden als tijdens de bevalling de professionals aan het bed elkaar merkbaar kennen. ‘Dat geeft hen meer vertrouwen. En als er vertrouwen is, ga je meer delen. Met deze informatie bouwen we verder aan Kansrijke Start.’

Kansrijke start uitbouwen

Een andere ambitie is Kansrijke Start uitbouwen voor kinderen tot vier jaar. ‘Kansrijke Start is er voor kinderen tot twee jaar, maar daarmee houdt de zorg niet altijd op, vooral niet in gezinnen waar sprake is van blijvende kwetsbaarheid’, zegt Winter. ‘Na de leeftijd van twee jaar is er veel minder contact met bijvoorbeeld het consultatiebureau. Pas als ze weer naar school gaan, komen ze weer in beeld. En dat is jammer, want er kan veel voorkomen worden als er tot vier jaar aandacht is voor deze kinderen in kwetsbare gezinnen.’

Daarom gaat de coalitie nieuwe stappen zetten om (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie beter te ondersteunen bij het ouderschap en het investeren in een goede start voor elke kind. ‘Wij vinden het heel fijn dat het Rijk inziet hoe belangrijk die eerste duizend dagen voor een kind zijn en dat die een proces is van de lange adem.’

Tips

• Wees geduldig. Ieder stapje is er één. Met kleine stappen kun je al veel bereiken.
• Laat professionals de meerwaarde zien van een kansrijke start en bied ze praktische mogelijkheden om hieraan bij te dragen, zoals een gevalideerd screeningsinstrument en daaraan gekoppeld een sociale kaart per gemeente.
• Blijf ontmoetingen en bijeenkomsten vanuit Kansrijke Start organiseren en faciliteren. Het is niet vanzelfsprekend dat professionals van verschillende organisaties elkaar opzoeken.
• Ga op zoek naar mensen die enthousiast en bevlogen zijn over Kansrijke Start en tijd hebben om samen aan de slag te gaan.