Kansrijke Start ten tijde van corona

Zwangeren die door corona erg angstig zijn, kunnen in Amsterdam deelnemen aan een online-community. Dit is onder begeleiding van een verloskundige en een psycholoog.

Veel zwangeren ervaren sinds de coronacrisis onrust en meer isolement. Het is bovendien lastiger om hen dezelfde zorg te bieden als voor de crisis. Langskomen in de praktijk van de verloskundige, bij de gynaecoloog of de jeugdverpleegkundige is nu vaak niet mogelijk. “Door de vele broodjeaapverhalen is de onrust nóg groter”, vertelt Merith Cohen de Lara, die als Gz-psycholoog psychische stoornissen behandelt rond zwangerschap en bevalling en lid is van de werkgroep zwangerschap & psyche van het netwerk Kansrijke Start in Amsterdam. “We mogen het niet laten gebeuren dat de stress bij aanstaande moeders door corona te veel oploopt.” Verloskundige Myrna Goudsmit dacht er ook zo over. “Samen zetten we daarom een online community op, waar zwangere en pas bevallen vrouwen hun zorgen kunnen delen.”

“Stress en psychische problematiek tijdens de eerste duizend dagen willen we zoveel mogelijk voorkomen. Vooral voor de groepen zwangeren die in een kwetsbare situatie zitten.”

“Toen Merith aanklopte met dit idee, zijn wij als kerngroep Kansrijke Start meteen bijgesprongen”, vertelt Marianne Mahieu, regisseur Kansrijke Start van de gemeente Amsterdam, die met dit netwerk een bijdrage leverde. “Stress en psychische problematiek tijdens de eerste duizend dagen willen we zoveel mogelijk voorkomen. Vooral voor de groepen zwangeren die in een kwetsbare situatie zitten.”

Cyclus van drie online-bijeenkomsten

Vrouwen die veel angst of stress ervaren, kunnen zichzelf opgeven voor deze community via sociale media of hun verloskundige. Zij worden ingedeeld in een groep van vijftien vrouwen, die ongeveer dezelfde zwangerschapsduur hebben: korter of langer dan 32 weken zwanger (in de laatste groep nemen ook kraamvrouwen deel). De groep komt vervolgens eens per week in een Zoom-meeting bijeen, onder begeleiding van de verloskundige en de psycholoog. De gehele cyclus bestaat uit drie bijeenkomsten van anderhalf uur. “Inmiddels zijn er drie verloskundigen en vijf Gz-psychologen of IMH-specialisten betrokken en lopen er meer groepen tegelijk”, vertelt Merith, die net haar eerste groep afsloot.

Samen nadenken over een Plan B

Merith schetst hoe de bijeenkomstencyclus verloopt. “Eerst hebben de deelnemers vooral medische vragen, gericht aan de verloskundige. Dan gaat het over het besmettingsrisico en de geboortezorg nu. Vrouwen maken zich zorgen, dat hun partner straks misschien niet bij de bevalling kan zijn. Of ze hebben vragen als: ‘Als mijn moeder twee weken in quarantaine gaat, kan ze dan bij mij intrekken en mag ze de baby dan aanraken?’ Daarna verschuift de aandacht naar wat deze tijd psychisch met ze doet. ‘Ik sta op denkend aan corona, in plaats van aan de baby in mijn buik’, zei iemand bijvoorbeeld.” We praten dan over hoe je contact blijft maken met de baby, omgaat met de teleurstellingen door corona, en stress vermindert.”

‘Ik sta op denkend aan corona, in plaats van aan de baby in mijn buik’

“We bespreken ook het maken van een Plan B: als je verlof, bevalling en kraamtijd door corona niet verloopt zoals je had gehoopt, wat kun je dan wel doen; wat heb jij nodig? De vrouwen delen allerlei creatieve oplossingen: een live videoverbinding met oma terwijl de baby voor het eerst in bad gaat; zoom-babyshower; raambezoekjes.”

Schakel met het sociaal domein

Door de liveverbinding voelen deelnemers zich minder alleen. Merith: “De deelnemers zeggen dat het fijn is om ervaringen van anderen te horen en dat ze zich rustiger voelen.” De communities hebben ook een signalerende functie: “Vrouwen die bovenmatig angstig blijven, verwijzen we door naar een eerstelijns psycholoog of IMH-therapeut. Veel therapeuten werken online en er zijn nu weinig wachtlijsten.” Via het Kansrijke Start-netwerk zijn ook de psychologen en ouderkind-adviseurs van het Ouder- en Kindteam Amsterdam betrokken om groepen te begeleiden. Marianne: “Zij zitten in de wijk en vormen de schakel met het sociaal domein. Dit is belangrijk, want we willen dat vrouwen binnen de al bestaande zorg- en ondersteuningsstructuur worden geholpen, met alle ervaring en expertise die daarin is opgebouwd.” Merith: “Vragen die wij in de groepen niet gelijk kunnen beantwoorden, stellen wij aan de jeugdarts van het Ouder- en Kindteam.”

Ook voor de meest kwetsbare zwangeren

“Het is mooi om te zien dat dit initiatief zo snel van de grond kon komen en dat de coalitiepartners daaraan konden bijdragen”, zegt Marianne. “Doordat de lijntjes er al zijn, speel je sneller op elkaar in. We konden snel zorgen voor de verbinding met het sociaal domein. Onze kwartiermaker in Amsterdam Zuidoost helpt mee om de meest kwetsbare zwangeren in de stad te bereiken. Zo willen wij ervoor zorgen, dat dit aanbod aansluit bij de doelgroepen die het meest baat hebben bij goede ondersteuning en die wij met Kansrijke Start willen bereiken.” Merith: “We werven bijvoorbeeld deelnemers via een besloten Facebookpagina voor moslima’s. Zo hopen we de drempel voor deze groep naar de communities te verlagen. Ook zijn we een groep met Eritrese vrouwen gestart, in samenwerking met de tolk en co-begeleider van Centering Pregnancy voor Eritrese vrouwen.”

Het gebrek aan financiering voor de uitvoering van de communities baart Merith zorgen. Marianne: “Het is juist daarom zo belangrijk dat dit initiatief niet los staat van de bestaande zorg- en ondersteuningsstructuren. We denken er vanuit het Kansrijke Start-netwerk samen over na hoe we dit goede initiatief op structurele wijze kunnen bekostigen via de bestaande lijnen.” Samen met verloskundige Myrna Goudsmit schreef Merith een draaiboek. “In Hengelo, Deventer, Den Bosch, Ede en misschien ook Haarlem gaan ze ook online-communities vormen. Ik ben trots, dat we dit zo snel van de grond konden trekken. En vooral dat het wérkt!”

Lees ook over zorg voor zwangeren en jonge gezinnen met psychosociale problemen in Twente.