Steeds meer professionals in de zorg, sociaal domein en onderwijs uiten hun bezorgdheid over Bulgaarse arbeidsmigranten en hun kinderen in de gemeente Zaanstad, met name in Zaandam-Oost. Pharos heeft in opdracht van het Pact Zaandam-Oost een verkenning uitgevoerd om een beter beeld te krijgen van hun gezondheid en welzijn. De uitkomsten van het onderzoek laten een schrijnende situatie zien, waarin Bulgaarse gezinnen kampen met slechte leefomstandigheden, arbeidsuitbuiting en sociale uitsluiting. Deze leefomstandigheden zijn van invloed op de gezondheid en het welzijn van Bulgaarse arbeidsmigranten en hun kinderen. Het onderzoek, dat zowel deskresearch als kwalitatieve interviews omvatte, benadrukt de noodzaak van een brede aanpak gericht op deze groep kwetsbare arbeidsmigranten.

Zorg om kinderen

Bijzondere aandacht gaat in het rapport uit naar de kinderen van Bulgaarse arbeidsmigranten. Gemiste zorg begint vaak al tijdens de zwangerschap, doordat vrouwen drempels ervaren om gebruik te maken van geboortezorg komen zij pas laat bij de verloskundige  en ze zijn vaak onbekend  met de kraamzorg. Ouders maken minder gebruik van preventieve voorzieningen als jeugdgezondheidszorg en voorschoolse voorzieningen. Kinderen komen vaak met een taal- en/of ontwikkelingsachterstand op school. Ouders missen vaak informatie over de leerplichtregels in Nederland en zijn vaak lastig te bereiken omdat ze veel werken en de taal (nog) niet spreken.

Ook kregen de onderzoekers signalen over leerplichtige meisjes die al fulltime aan het werk zijn of minderjarigen die uitgehuwelijkt worden. Maar ondanks deze zorgen wordt óók gezien dat er veel warmte is in de gezinnen.

Het rapport benadrukt dat effectieve verbeteringen alleen mogelijk zijn wanneer achterliggende problemen in samenhang worden aangepakt. Dit omvat onder meer maatregelen gericht op het verbeteren van leefomstandigheden en het aanpakken van malafide praktijken zoals uitbuiting.

Rol professionals

In het rapport is ook veel aandacht voor de professionals in Zaandam-Oost, die met de Bulgaren werken. Zij ervaren in hun dagelijkse werk veel knelpunten. Soms ook is er onbegrip vanwege verschillen in normen, opvattingen en communicatiestijlen. Ook voelen ze zich vaak machteloos wanneer ze geconfronteerd worden met de schokkende situaties waarin veel van de Bulgaarse gezinnen leven.

Pharos doet een aantal aanbevelingen, waaronder het bevorderen van samenwerking tussen formele en informele zorg doorsleutelpersonen. Zij vormen de brug tussen de professionals en de Bulgaarse migranten. Zij kennen de leefwereld waar de Bulgaren vandaan komen, maar ze kennen ook de Nederlandse context. Naast het werken met sleutelpersonen pleit Pharos voor specifieke inzet op preventie en inburgering van Bulgaarse inwoners en investeringen in regionale en landelijke samenwerking.