Zes jonge vaders over het vaderschap: ‘Wat is eigenlijk mijn plek?’
Zes jonge vaders spraken bij Pharos over vaderschap. Over de hobbels, mooiste momenten, zorgen, het gelukzalig gevoel en chronische vermoeidheid. Dat deden ze in een zaal met 25 professionals als publiek, om hen te inspireren bij het maken van plannen en beleid om vaders beter te helpen.
De bijeenkomst was onderdeel van het Spiegeltraject Vaderschap voor coalities Kansrijke Start.
"Soms zie je alleen maar problemen, kom je slaap te kort, kun je niet meer helder nadenken. Dan wil je heel hard wegrennen… Maar twee minuten later, als je kindje vrolijk naar je toe komt rennen, ziet de wereld er ineens weer heel anders uit. Er is als papa niets mooiers dan dat."
Een vader tijdens de bijeenkomst.
Alleen op de wereld
Zes vaders met heel verschillende achtergronden vertelden zes totaal verschillende verhalen. Maar er waren ook overeenkomsten. Zo hadden ze zich bijvoorbeeld voor en na de bevalling vaak alleen gevoeld. En slecht geïnformeerd. Veel zorg is gericht op de moeders. Vaders voelen zich bij gesprekken vaak spek en bonen.
Ook thuis is alles anders en moeten ze een nieuw plekje vinden. Zo verwoordde een vader zijn zoektocht: “De band tussen moeder en baby is zó mooi, zo natuurlijk. Dat is in de buik al begonnen. Daar kun je als vader niet aan tippen en daar wil je natuurlijk niet tussen komen. Maar wat is dan wel je plek?”
"We waren met mijn vriendin na vier negatieve zwangerschapstesten en heel veel pijn eindelijk doorverwezen naar het ziekenhuis. Ze dachten aan een cyste op de eierstok. We gingen die dag naar huis met de boodschap dat ze zwanger was. De cyste… Dat was Jeppe… We hadden twee dagen de tijd te beslissen of we de zwangerschap wilden afbreken of niet.
Het was zó onwerkelijk. Dat je het maar met z’n tweetjes, zonder enige informatie, zonder enige begeleiding, moest uitzoeken. Mijn vriendin woonde heel klein, ik studeerde en had nog wat andere problemen. En dan heb je twee dagen de tijd om dé beslissing van je leven te nemen.
Die twee dagen waren een rollercoaster, maar sindsdien is het niet veel rustiger geworden. Ik probeer mijn studie af te ronden en werk zes dagen in de week. En ik ben papa. Mijn vriendin is chronisch ziek, dus er komt veel op mij neer. Het is een flinke klus om alle ballen in de lucht te houden. Maar wat ik vroeger aan motivatie miste, heb ik sinds de geboorte van mijn kinderen wel.Je rolt van het een in het ander. Je hebt eigenlijk nooit tijd om even goed na te denken wat er allemaal gebeurt. Je denkt dat het allemaal gewoon is. Dat het bij het vaderschap hoort. Dus deal je ermee, zonder vragen te stellen. Zonder hulp te zoeken. Als ik verhalen van andere vaders hoor, besef ik pas dat mijn verhaal, onze situatie niet gewoon is. Pas als je dat beseft, ga je op zoek naar professionele hulp."
Wietze (26) is vader van 2 jongens (2 jaar, en een baby van 4 maanden).
Een ontmoetingsplek, een Vaderhuis
Die zoektocht naar een nieuwe rol, en naar hulp voor hun vragen: dat herkenden ze alle zes. Sommige gemeenten hebben inloopspreekuren voor vaders. Maar veel te weinig. De zes vaders pleitten voor een plek, voor een vaderhuis. Om te praten, ervaringen te delen, te ontspannen. Of om heel praktisch van een ander te leren hoe je een lamp kunt ophangen.
“In mijn opvoeding was er geen vader. Dus ook niemand die me dat soort huis- tuin en keukenklusjes heeft geleerd. Mijn vrouw verwacht dat ik dat gewoon kan. Niet dus. Maar het voelt heel verkeerd een andere man in huis te halen om dat te komen doen. Dat kan fricties geven. En het doet wat met je zelftrouwen”, vertelde een vader.
"We waren klasgenoten en allebei zestien jaar. De eerste keer dat we naar de verloskundige gingen, moest haar moeder mee. Dat was echt héél raar. Zaten we daar met z’n drieën. En de volgende keer zat ze daar alleen, en moest ik door corona videobellen.
We waren natuurlijk piepjong. Ik had het idee dat sommige professionals ons niet serieus namen. Toen de weeën begonnen, kwam er een verloskundige die vond dat mijn vriendin zich aanstelde. Dat het nog lang niet zo ver was. Twee uur later waren we in het ziekenhuis. Na de geboorte van onze zoon zei er nog iemand, in plaats van ons te feliciteren, dat we maar snel aan de anticonceptie moesten. Omdat we hier anders veel te snel terug zouden zijn.
Maar aan de andere kant ben ik heel positief over de kraamzorg. Wij hadden, om de voogdij te krijgen, ook een jaar een coach in huis. Dat was een voorwaarde, maar ik zou iedereen zo’n coach gunnen. Ik had haar het liefst nu nog in de buurt. Zij was ook een jonge moeder. Ze heeft ons ongelooflijk goed geholpen, en als zij iets niet wist, gingen we met z’n drieën op zoek naar het antwoord.
Onze zoon ondergaat momenteel veel onderzoeken. Ze denken aan autisme. Ik volg een opleiding marketingcommunicatie en ben samen met mijn zussen ook mantelzorger voor mijn vader. Het is alles bij elkaar best zwaar. Ik vind dat er weinig steun is voor vaders, weinig aandacht voor waar zij mogelijk mee worstelen. Wij hebben ook onze vragen, wij hebben ook informatie nodig om goede vaders te zijn."
Jonathan (19) heeft een zoontje van 3 jaar.
Ga de straat op
Vaders klagen dat ze niet worden gezien. Professionals mopperen dat ze de vaders niet kunnen bereiken. Zo’n vaderhuis lijkt dan een eenvoudige oplossing. Of een buurthuis met tweewekelijks een vaderavond. De zes vaders boden de aanwezige professionals hun denkkracht aan. “Probeer niet allemaal zelf het wiel uit te vinden, in je grote, dure kantoren. Luister naar ons. Of kom achter je bureau vandaan en ga de straat op. Daar zie je in de speeltuinen welke vaders, welke gezinnen het moeilijk hebben. Daar kun je naar de mensen luisteren en bespreken hoe je hen het beste kunt helpen. En…”, zo benadrukten ze: “heb ook oog voor de vaders!”
Spiegeltraject Vaderschap voor coalities Kansrijke Start
De bijeenkomst met de vaders maakt deel uit van het Spiegeltraject over Vaderschap in de eerste 1000 dagen binnen het stimuleringsprogramma Kansrijke Start. Partijen die aan een lokale coalitie Kansrijke Start deelnemen en die vaderschap binnen hun aanpak meer op de kaart willen zetten, nemen deel aan dit traject.
Bijeenkomsten
In dit traject was het podium dit keer voor de vaders. De professionals en beleidsmakers mochten alleen maar luisteren naar hun verhalen. In een volgende bijeenkomst reflecteren ze op die verhalen. En op de lessen die ze daaruit kunnen trekken. Wat kunnen zij in hun gemeente, in hun praktijk verbeteren om vaders beter te informeren en te ondersteunen? Pharos begeleidt die professionals bij de stappen die leiden tot goede plannen en beter beleid. De vaders blijven betrokken als adviseurs tijdens het gehele traject.
Betrokken vaders
Er is afgelopen jaren veel gepubliceerd over hoe belangrijk betrokken vaders zijn. Zij zijn een belangrijke beschermende factor. Al voor en tijdens de zwangerschap en in alle jaren daarna. Pharos bracht de waarde van het vaderschap in beeld met videoportretten en interviews.