Het SCP-rapport ‘Opnieuw beginnen’ bevestigt hoe belangrijk het is om extra aandacht te hebben voor de psychische gezondheid van Syrische vluchtelingen. Het inzetten op vroege signalering, participatie door vrijwilligerswerk, reduceren van stress en de inzet van sleutelpersonen draagt hieraan bij.

Een flink deel van de Syrische vluchtelingen in Nederland heeft psychische problemen, variërend van licht tot ernstig. Dit geldt voor zowel de nareizigers als de vluchtelingen die hier als eerste kwamen. Dat blijkt uit het rapport ‘Opnieuw beginnen. Achtergronden van positieverschillen tussen Syrische statushouders’ . Het gaat om maar liefst 41 procent van de voor het rapport onderzochte groep Syriërs. Het onderzoek is uitgezet onder 3200 Syriërs met als respons 81 procent.

Oorzaken geestelijke problemen

Zowel de ervaringen tijdens de vlucht als stressfactoren in Nederland, zoals financiële zorgen, weinig contact met Nederlanders en ervaring met discriminatie, liggen aan de geestelijke problemen ten grondslag.

Verder is het opvallend dat bij mannen psychische klachten gerelateerd zijn aan het aantal verhuizingen tussen opvanglocaties en niet aan de duur van het verblijf in azc’s.

Vrijwilligerswerk en toegang tot hulpverlening

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat Syriërs die actief zijn op het azc, bijvoorbeeld door het doen van vrijwilligerswerk, later psychisch gezonder dan zij die dit niet hebben gedaan. Dit sluit aan bij onze investeringen om vrijwilligerswerk aan te bieden op de azc’s, bijvoorbeeld via het programma Aan de slag.

Het rapport maakt ook duidelijk dat de toegang tot de psychologische hulpverlening lastig is. Syriërs maken veel minder gebruik van de geestelijk gezondheidszorg dan Nederlanders, zeker gezien de omvang van hun psychische klachten.

Advies en handreikingen

De beleidsadviezen in het rapport onderschrijven dan ook het belang van onze inspanningen op andere:

• Vroege signalering bij risicogroepen.
• Zorg dragen voor goede begeleiding.
• Investeren in vrijwilligerswerk als laagdrempelige vorm van activering.
• Reduceren van sociale stressfactoren.
• Het investeren in laagdrempelige eerstelijnszorg.
• Het betrekken van de doelgroep zelf door de opleiding en inzet van sleutelpersonen.
• Ketensamenwerking rond de gezondheid van statushouders.

Het rapport ‘Opnieuw beginnen’ is uitgevoerd door het SCP in samenwerking met CBS, WODC en RIVM. Evert Bloemen, arts en senior adviseur, heeft geadviseerd op de thema’s gezondheid en zorg.