De betaalbaarheid van en toegang tot onze zorg wordt bedreigd. We hebben te maken met een groot en groeiend personeelstekort, terwijl de vraag naar zorg alleen maar toeneemt. Hierdoor stijgen de kosten van de zorg tot enorme hoogte, als we niets doen besteedt elke Nederlander in de toekomst een derde van hun inkomen aan zorg. Het Zorginstituut Nederland (ZIN)  luidt deze week hierover terecht de alarmklok en roept op om hierover een politiek en maatschappelijk debat te voeren. Er moet wat gebeuren voor het te laat is en niemand meer tijdig zorg krijgt.

Een deel van het antwoord van ZIN is ‘passende zorg’. Dat is zorg voor een redelijke prijs, waarover zorgverlener en patiënt samen beslissen, zonder overbehandeling en met een beroep op zelfredzaamheid. Aldus het Zorginstituut.

Dat klinkt prettig, maar het risico bestaat dat de term ‘passende zorg’ een positieve vlag wordt op een stevige bezuiniging op de zorgkosten, waarbij het risico op ziekte steeds meer bij de individuele burger komt te liggen. Als kostenbeheersing en terugdringen van het aantal behandelingen uitgangspunten zijn bij de noodzakelijk beslissingen rond de inrichting van ons zorgsysteem, dan wordt de zorg steeds meer een luxegoed dat niet iedereen zich meer kan permitteren.

De gezondheidsverschillen in Nederland worden hierdoor groter. Nu al gaan mensen met een laag inkomen en lage opleiding gemiddeld 6 jaar eerder dood dan welvarende hoog opgeleide Nederlanders. En ze krijgen 15 jaar eerder gezondheidsproblemen.

Hoe moeten we dan wel aan de slag met passende zorg ?

Passende zorg (en gezondheidspreventie) begint bij kennis over het ontstaan van ziekte en ongezonde leefstijl. Goede passende zorg houdt rekening met de verschillende sociaaleconomische en maatschappelijk omstandigheden waarin mensen in Nederland leven en keuzes kunnen/moeten maken over hun leefstijl en gezondheid. Het houdt rekening met risicofactoren als beperkte gezondheidsvaardigheden, onzekere werk- en inkomenssituatie, onbegrijpelijkheid van (medische) informatie of onbereikbaarheid van zorg. Passend betekent ook dat de overheid en uitvoeringsorganisaties bij zichzelf op zoek gaan. Op zoek gaan naar hun aandeel in het bevorderen en ondersteunen van de gezondheid van voornamelijk kwetsbare burgers. En helaas ook op zoek moeten naar hun rol in het ontstaan van ziekte en ongezondheid.

Passende zorg geeft juist de mogelijkheid om meer verschil te maken tussen mensen die het meer en minder hebben getroffen. Passende zorg kan sturen op gelijke kansen op een goede gezondheid voor iedereen. Aandacht voor mensen met de grootste gezondheidsproblemen levert voor ons als samenleving ook nog eens het meeste op, te beginnen bij het beheersbaar houden van onze collectieve zorgkosten.