Onderwijsminister Wiersma wil een stevigere aanpak van pesten op school. Een lang gekoesterde wens, en geen onlogische. Want, zoals Wiersma al zegt: “Iedere leerling moet zich veilig en vrij voelen op school. Want hoe kun je het beste uit jezelf halen als je dag in dag uit gepest wordt en nergens terechtkunt, nergens écht geholpen wordt?”

En juist dat echte helpen gebeurt al jaren niet.

Niet veilig op school

Een op de tien leerlingen voelde zich vorig jaar niet veilig op school. Zeven jaar na de invoering van de Wet Veiligheid op School is er weinig veranderd. Nog steeds beïnvloedt pesten de mentale gezondheid en het gevoel van veiligheid van duizenden jongeren. Het kost zelfs levens; pesten is een van de risicofactoren voor zelfmoord.

De overheid probeert de mentale gezondheid van kinderen en jongeren al jaren te verbeteren. Momenteel wordt er ingezet op de ontwikkeling van een nationaal preventieakkoord mentale gezondheid. Het is dan ook niet gek dat pesten uitgebreid de aandacht krijgt. Het is een van de oorzaken van een slechte mentale gezondheid. Maar hoeveel aandacht er ook voor dit onderwerp is, pesten blijft voor veel kinderen nog steeds een dagelijkse realiteit.

Werken aan sociaal-emotionele ontwikkeling helpt

Het is goed dat minister Wiersma aandacht heeft voor pesten. Om deze aandacht om te zetten in succes, is een bewezen aanpak nodig. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat stoppen met pesten begint bij het hebben van aandacht voor welbevinden en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Welbevinden betekent dat je je positief voelt, en positief in het leven staat. Een gevoel van bijvoorbeeld zelfvertrouwen, steun uit je omgeving en eigenwaarde.

Je mentale gezondheid en je leefomgeving zijn erg belangrijk voor het welbevinden. Als je dagelijks thuis komt in een huis waar je ouders ruzie hebben omdat ze de rekeningen niet kunnen betalen, zit je minder lekker in je vel. En dat heeft weer invloed op je welbevinden, en je sociaal-emotionele ontwikkeling.

Welbevinden en sociaal-emotionele ontwikkeling stopt niet bij de deur van het klaslokaal. Ook de situatie thuis heeft invloed op het welzijn van een kind. Daarom is het belangrijk dat de hele school en de omgeving van het kind helpt om het welbevinden te verbeteren.

Anna de Haan, projectleider Gezond Opgroeien bij Pharos, vertelt: “Pestgedrag komt niet uit het niets. Kinderen die pesten weten niet altijd hoe zij met andere kinderen om moeten gaan. Of zitten niet lekker in hun vel, en reageren dat op een ander af. Pas als er binnen en buiten school aandacht is voor sociaal-emotionele ontwikkeling en welbevinden kunnen we dat oplossen.” Ze voegt toe: “Maar ook voor gepeste kinderen is aandacht voor welbevinden erg belangrijk. Pesten kan enorme gevolgen hebben voor hun welzijn. Daarom is juist bij hen extra aandacht voor welbevinden nodig.”

Tijd voor een bewezen aanpak

We weten dat een brede aanpak van welbevinden beter helpt dan losse interventies die zich richten op één thema zoals pesten. Met aandacht voor welbevinden los je namelijk meer op dan alleen pestgedrag. Door bij je aanpak ook te kijken naar bijvoorbeeld beleid en de deskundigheid van het team op school, pak je dit thema duurzaam aan.

Scholen moeten daarom samen met ouders, kinderen, gemeenten en hulpverleners werken aan een schoolbrede aanpak van welbevinden en sociaal-emotionele ontwikkeling. Dat doen ze bijvoorbeeld bij een basisschool in Zoetermeer. Zo hebben ze op deze school:

• Veel aandacht voor goede voeding en beweging – zo krijgen de leerlingen schoolfruit;
• Een pedagogisch conciërge aangewezen;
• Een actieve samenwerking met de JGZ en GGD;
• Traumasensitief lesgeven opgezet. Hier leren leerkrachten hoe zij trauma’s kunnen signaleren bij kinderen, en erachter kunnen komen wat deze kinderen nodig hebben.

Door aanpakken zoals deze kunnen scholen en gemeenten zorgen voor een positieve en inclusieve sfeer op scholen, waar geen ruimte is voor pesten. Bovendien zorgt aandacht voor welbevinden voor meer positieve uitkomsten. Zo leren kinderen die zich goed voelen beter, en hebben zij op de lange termijn een betere gezondheid. Wil je aan de slag met welbevinden? Kijk dan op onze pagina.

Zie ook: Nationaal Preventieakkoord: routekaart naar een gezondere bevolking in 2040