Het aantal mensen met dementie in Nederland groeit sterk. De risicofactoren zijn oneerlijk verdeeld: mensen met een lage sociaaleconomische status en/of migratieachtergrond hebben een grotere kans op de ziekte. Pharos zet feiten, risico’s, aandachtspunten en aanbevelingen op een rijtje in de drie kennisdossiers: ‘Op weg naar inclusieve dementiepreventie’ (een voor zorgprofessionals en een voor beleidsmakers) en ‘Naar inclusieve dementiezorg’ (voor beleidsmakers).

In 2021 waren er ongeveer 290.000 ouderen met dementie en in 2050 zal het om ongeveer 620.000 Nederlanders gaan. Onder ouderen met een migratieachtergrond stijgt het aantal mensen met dementie twee keer zo snel als onder ouderen die niet gemigreerd zijn. De verwachting is dat het totaal aantal mensen dat overlijdt door dementie tussen 2015 en 2040 verdriedubbelt. 30 tot 40% van de dementiegevallen kan voorkomen worden door het aanpakken van beïnvloedbare risicofactoren.

Onderdiagnose

Nog niet iedereen krijgt passende zorg en ondersteuning bij dementie. Er zijn aanwijzingen dat mensen die weinig onderwijs hebben gevolgd vaker geen specifieke diagnose krijgen. Bij mensen met een migratieachtergrond wordt relatief minder vaak een diagnose dementie gesteld (onderdiagnose) en gemiddeld later in het ziekteproces. Het verbeteren van het screenings- en diagnoseproces zou dit voor een deel kunnen verhelpen.

Vermijdbare risico’s

Van ons nieuwe kennisdossier ‘Op weg naar inclusieve dementiepreventie’ maakten we twee versies. Een is nadrukkelijk bestemd voor zorgprofessionals, de ander voor beleidsmakers (bij gemeenten, GGD-en, provincies en rijksoverheid). In het dossier informeren we over de vermijdbare risico’s op dementie, en wat dat betekent voor beleid en praktijk. Bovenal willen we de lezers inspireren om dit thema binnen de eigen organisatie te agenderen en op te pakken.

Kwantitatief en kwalitatief onderzoek

Het derde kennisdossier schreven we voor de brede doelgroep van beleidsmakers (van gemeentes, GGD-en, provincies, rijksoverheid), voor beleidsmedewerkers en managers in zorg en welzijn, én voor opleiders in de dementiezorg en –ondersteuning. In ‘Naar inclusieve dementiezorg’ is bestaande kennis vanuit kwantitatief en kwalitatief onderzoek over dementie bij mensen met een lage sociaaleconomische status en/ of migratieachtergrond gebundeld.

Aandachtspunten en aanbevelingen

Ook dit derde dossier eindigt met aandachtspunten en aanbevelingen:

• Maak inclusieve dementiezorg beschikbaar door te zorgen voor voldoende kennis van de wensen en ervaringen van ouderen met een lage sociaaleconomische status en/of migratieachtergrond.
• Investeer in duurzame uitwisseling met (vertegenwoordigers van) mensen met een lage sociaaleconomische status en/of migratieachtergrond.
• Zet stappen om de complexiteit van het stelsel te verminderen en de toegankelijkheid van zorg en ondersteuning (betaalbaar, passend, begrijpelijk en beschikbaar) te garanderen voor alle ouderen.
• Stop met tijdelijke projecten en investeer in structurele verbeteringen.
• Maak cultuursensitief werken tot vast en verplicht onderdeel van de zorg- en welzijnsopleidingen, én van nascholingen.