“Ik ben nieuw hier. Ik ken de Nederlandse cultuur niet en ik heb weinig contact met Nederlandse mensen. Ik wil graag beter Nederlands leren. Het zou fijn zijn als iemand mij kan helpen met de Nederlands taal, met huiswerk maken en advies geven als ik iets moet regelen of kopen. En… ook gewoon voor de gezelligheid.”

Jemal is een jonge Eritrese vluchteling die alleen, zonder familie, naar Nederland is gevlucht. Toen hij 17 was kreeg hij een ‘tweede familie’; een Nederlands gezin waar hij regelmatig een hapje mee eet, hulp krijgt bij zijn huiswerk en gewoon kan meedraaien. Hiermee kwam een droom uit van enkele inwoners uit Amersfoort. Zij zagen hoe moeilijk het is om als jonge vluchteling in je eentje een bestaan op te bouwen in Nederland.

Hulp bij opbouwen nieuw bestaan

Amv’s zijn kinderen die zonder ouders of voogd hun land ontvluchtten en asiel aanvragen in Nederland. Velen van hen komen uit Syrië, Afghanistan en Eritrea. Voor veel amv’s die hier zonder hun ouders of familie opgroeien, is het moeilijk om in Nederland een nieuw leven op te bouwen. Goede begeleiding is dan ook heel erg belangrijk.

“Het gaat om simpele dingen: samen op de bank hangen, helpen bij het huiswerk of meedenken over de aanschaf van een fiets”

Een tweede familie kan een alleenstaande minderjarige vluchteling (amv) ondersteunen bij zijn participatie en zelfredzaamheid. En kan het gemis van de ouders in het thuisland een beetje compenseren. Het is een waardevolle aanvulling op de bestaande begeleiding van deze jongeren; een Nederlands gezin dat helpt bij het opbouwen van een zelfstandig bestaan. Niet alleen als ze nog minderjarig zijn, maar ook als ze officieel volwassen zijn.

Alles is vreemd

“Deze jongeren moeten een bestaan opbouwen in een land met andere gewoontes en regels, waar de taal en het klimaat vreemd zijn”, zegt Karin van der Veen, een van de initiatiefnemers van het project. “Zodra ze 18 jaar worden, zijn ze bovendien volwassen voor de wet met alle rechten en plichten die daarbij horen. Natuurlijk krijgen deze jongeren ondersteuning als ze in Nederland komen: ze gaan naar een taalschool, krijgen allerhande begeleidingstrajecten en er is begeleid wonen. Maar de investering voor hun 18de verjaardag is vaak te kort om te zorgen voor een stevige basis en toekomstperspectief.”

Ingewikkeld systeem

Veel van deze jongeren hebben stress. Ze hebben zorgen over achtergebleven familie, ze hebben weinig geld om van rond te komen en hebben geen netwerk en dagbesteding. Soms zijn er gedragsproblemen of speelt het risico van schulden, problemen met relatievorming en seksualiteit en alcohol- en drugsmisbruik. Ze voelen zich eenzaam en dreigen vast te lopen in het ingewikkelde Nederlandse systeem van zorg, inkomen, scholing en wonen.

Betekenisvolle relatie

‘Een tweede familie kan deze jongeren een thuisbasis bieden’, zegt Karin. “Zo’n tweede familie is een gezin dat zegt: “Je bent welkom bij ons, je hoort een beetje bij ons, je kunt mee eten en we helpen je met het opbouwen van een bestaan in Nederland”. Het gaat om simpele dingen: samen op de bank hangen, meedenken over de aanschaf van een fiets, een wandeling maken in het bos, samen koken. Gewoon meedraaien in het gezin.”

“Ervaren dat er betrokkenheid is, dat er mensen zijn in Nederland die achter je staan en waar je terecht kunt. Wij merken hoe belangrijk het is voor deze jongeren om betekenisvolle relaties aan te gaan en sociale steun te ondervinden hier in Nederland. Daarom hoop ik dat dit project dat we in Amersfoort hebben ontwikkeld ook breed in Nederland navolging krijgt.’

Ervaringen Amersfoort

In Amersfoort draaide het project ‘Mijn Tweede Familie’ twee jaar vanuit SOVEE. De welzijnsinstelling organiseerde en coördineerde het project, onder andere door gezinnen en jongeren aan elkaar te koppen en hen te begeleiden. De jongeren, de gezinnen, de school en ook de andere samenwerkingspartners in Amersfoort zien de ‘tweede familie’ als positief en cruciaal voor de ontwikkeling van deze groep jongeren in Nederland. Zo zijn inmiddels al 15 jonge vluchtelingen in Amersfoort geholpen en het project loopt nog.

Voor de amv ’s bleek de tweede familie een plek waar ze zich thuis voelen en waar ze de taal veel beter hebben geleerd. De familie biedt hen gezelligheid en steun, zowel praktisch als emotioneel. Het vermindert de stress die deze jongeren hebben. De bezoeken zorgen ervoor dat ze even hun zorgen vergeten, wat essentieel is voor hun welbevinden.

Ook geven de jongeren aan dat ze het fijn vinden om van hun ‘tweede familie’ advies te krijgen over verschillende zaken waar ze in het dagelijks leven tegenaan lopen. En dat de familie hen vaak helpt met schoolse zaken zoals het maken van huiswerk of het meedenken over welke opleiding iemand kan gaan doen. Kortom, de tweede familie heeft hen geholpen bij het opbouwen van hun leven in Nederland.

Mijn Tweede Familie is een project waarin Pharos en SOVEE hebben samengewerkt. Wil je weten hoe de jongeren, de gezinnen én de scholen terugkijken op het project? Of wil je weten hoe je een project als ‘Mijn Tweede Familie’ zelf kunt vormgeven binnen jouw gemeente? Lees hier meer.

We maakten ook een filmpje over “Mijn tweede familie”. Deze kun je hier bekijken.