‘Ik kan het nog steeds niet uitspreken: di-clo-fe-nac’
Voor Toon Heijms was teruggaan naar de schoolbanken een reuzenstap. “Ik zag er ontzettend tegen op, maar ik heb nu mijn eigen fietsherstelbedrijf.”
- Naam: Toon Heijms.
- Leeftijd: 57.
- Aandoening: Klachtenvrij.
- Werk: Eigenaar fietsherstelen verhuurbedrijf ‘Toon Fietsherstel’, ambassadeur alfabetiseringswerk.
- Medicijnen: Gebruikte diclofenac wegens rugklachten.
“Ik ben geen echte medicijnengebruiker, maar als ik wat neem, probeer ik wel alles te lezen. Meestal lukt me dat niet zo goed omdat ik er weinig van snap. Bij zoiets simpels als een ‘koppijn-poeierke’ zit al een moeilijk verhaal. Als ik zo’n papiertje openvouw, duizelt het voor mijn ogen. Het staat er zo klein, het lijkt wel alsof ze het eigenlijk liever geheim willen houden. Maar dan vraag ik het gewoon aan mijn vrouw. Die vertelt dan wat de bijwerkingen kunnen zijn, of je er duizelig van kunt worden of buikpijn van krijgen of zo.
“Toen ik last van mijn rug kreeg, schreef de dokter spierverslappers voor tegen de pijn. Ik kan het nog steeds niet uitspreken: di-clo-fe-nac. Mijn vrouw legde me uit hoe en wanneer ik die pillen moest slikken. Toen zij ziek was moest ik ook een tijd haar medicijnen halen. Bij de apotheek kreeg ik er dan een uitleg bij waar je apart voor moet betalen. Ze vertellen honderdduizend dingen en ik snapte er nog steeds niks van. Mijn vrouw hoefde me niet te vragen wat ze verteld hadden bij de apotheek, dat ging me totaal boven de pet. Die service is in principe best wel goed, maar werkt dus niet voor iedereen. Gelukkig hadden ze in het ziekenhuis alles al uitgebreid aan haar uitgelegd.”
Op school was ik altijd een braaf menneke.
“Ik was de jongste van zes kinderen. Mijn vader kon niet lezen en schrijven en mijn moeder had genoeg te doen. Op school was ik altijd maar een braaf menneke, ik ging nooit ergens tegen in. Ik zat achter in de klas en mocht de stoep vegen of koffie halen. Ze stuurden me naar het BLO. Thuis was ik altijd met mijn handen bezig. Prutsen in het schuurtje, fietsen, brommers… Ik heb – vraag me niet hoe – mijn metaaldiploma van de lts gehaald. Toen kwamen net de eerste computergestuurde draaibanken; dat hadden we op school nooit gehad. Ik heb jarenlang allerlei ‘lomp’ werk gedaan. In de riolering, kozijnen maken, meubelspuiterij, badkamers slopen…
“Ik had duizend-en-een smoesjes om mijn laaggeletterdheid te verbergen. Als ik met de auto ergens naartoe moest, keek ik eerst goed op de kaart. Ik kon geen namen en borden lezen maar de wegnummers wel. Als ik naar een bepaalde straat moest, vergeleek ik de letters op mijn briefje met de plattegrond die bij het begin van de bebouwde kom staat. Als er iets geschreven moest worden, bood ik gauw aan op te ruimen. “Dan kun jij het even opschrijven.” Op feestjes ging ik liever helpen dan kletsen, bang voor gesprekken over dingen uit de krant. Toen mijn oudste, twintig jaar geleden, bij het ‘voorlezen’ zei: “Pa, dat staat er niet!” ging ik eens nadenken.”
Een bijsluiter voor een koppijnpoeierke duizelde me voor de ogen
“Maandenlang lag er een foldertje op het dressoir. Als ik het opruimde, legde mijn vrouw het weer terug. Uiteindelijk ging ik toch. Het was geweldig te ontdekken dat je niet de enige bent. Ik ben er ontzettend door gegroeid. Na een paar jaar werd de les gecombineerd met Nederlands voor buitenlanders. Dat werkte totaal niet, dus hielden we ermee op. Maar als je het niet bijhoudt, ebt het snel weg. Nu ben ik alweer vier jaar op les, vooral begrijpend lezen. Ik kan nu beter lezen en schrijven dan ooit, mijn vrouw en kinderen zijn trots op me en ik heb mijn droom kunnen verwezenlijken: een eigen fietsenzaak!”
Bron: Kunt u dat even uitleggen? 2015 KNMP Medicijn Media, van KNMP ism Pharos, Stichting Lezen & Schrijven en V&VN.
Lees ook Bloopers – de 7 meest voorkomende onduidelijkheden in voorlichtingsmateriaal.