Als opvoedondersteuner merk je misschien wel eens dat niet alle ouders uit de voeten kunnen met de folders en website van je organisatie. Sommige ouders vinden het moeilijk om de tekst te lezen, anderen kunnen de informatie wel lezen maar niet goed begrijpen of toepassen. Daardoor kunnen de ouders deze opvoedinformatie niet of nauwelijks gebruiken. Dit draagt bij aan een onnodige opstapeling van opvoedvragen en soms aan zwaardere opvoedingsproblematiek.

Om de informatie te vereenvoudigen maakt Pharos beeldverhalen voor zorg en welzijn. Dit jaar deelt Pharos haar ervaringen met medewerkers van verschillende opvoedorganisaties. De medewerkers maken hierbij een beeldverhaal van een door henzelf gekozen thema.

Hoe teken je ‘zelfvertrouwen’?

In de eerste bijeenkomst geven mijn collega Coryke van Vulpen en ik de opdracht om een poster te maken, met daarop de hoofdboodschap die zo’n 15 professionals willen overbrengen aan laagtaalvaardige ouders. De professionals bestaan uit o.a. adviseurs, ontwikkelaars, trainers, projectcoordinatoren, beleidsmedewerkers van verschillende GGD-en, OKT, SAG, JOGG en andere organisaties. Na de nodige disclaimers – ‘Ik kan niet tekenen! Nooit gekund ook!’ – gaan ze enthousiast aan de slag. Maar hoe teken je begrippen als ‘ontwikkeling’, ‘hechting’, ‘zelfvertrouwen’? Niet dus. Je kan immers alleen tekenen wat zichtbaar en concreet is. Concreet worden betekent neerdalen uit de theorie en abstracte begrippen vertalen naar de dagelijkse praktijk van de ouders. Na een tijdje zijn de deelnemers er uit en presenteren ze de posters aan elkaar.

Kijken vanuit de ogen van ouders

De tweede opdracht is: maak nu een poster waarvan je denkt dat ouders zelf die graag willen zien: een poster die ouders aantrekkelijk vinden, wat betreft inhoud en vorm. Deze opdracht confronteert de deelnemers met de vraag of aanbod en behoefte bij elkaar aansluiten. De een denkt van wel en kopieert de eerste poster. De ander maakt een nieuwe tekening: “We realiseren ons opeens dat het voor ouders belangrijk is dat onze oudercursus gratis is, dus dat moet op de voorgrond.” Niemand kan met zekerheid zeggen wat ouders het liefst willen zien.

‘Ontwikkeling’, wat betekent dat?

Om de insteek van ouders beter te leren kennen, interviewen de opvoedprofessionals vervolgens ouders uit hun eigen praktijk. Het blijkt dat ouders het gekozen thema soms op een andere manier formuleren of prioriteren. Bij het thema ‘Spelen’ vinden ouders het belangrijker dat spelen leuk is dan dat spelen goed is voor je ontwikkeling. Dus dat plezier moet in het te maken van het beeldverhaal voorop komen te staan. Ook blijkt bij buitenspelen het gevoel van onveiligheid een grote rol te spelen. Bij ouders die geïnterviewd worden over zwangerschapsgymnastiek blijkt eenzaamheid een belangrijk item te zijn. Dus is het belangrijk om in het beeldverhaal te verwerken dat je nieuwe vrienden kunt maken op de zwangerschapscursus. Daarnaast blijkt dat sommige begrippen onbekend zijn. Zoals ‘ontwikkeling’, een begrip dat in de opvoedkundige sector veel gebruikt wordt.

Doseren, makkelijk is anders

Pharos heeft veel ervaring met het ontwikkelen en testen van laagdrempelig voorlichtingsmateriaal. Ook geeft Pharos adviezen en trainingen aan professionals en organisaties in zorg en welzijn en bij de gemeente. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met m.leeuwen@pharos.nl

In de tweede bijeenkomst maken de professionals op basis van het oorspronkelijke plan en de uitkomst van de interviews een script van tien illustraties met korte teksten. Dit blijkt een frustrerend moment te zijn. De beperkingen van het aantal illustraties en de korte teksten dwingen de professionals keuzes te maken. De hoeveelheid informatie die men gewend is om over te dragen past niet in de beperkte ruimte die het beeldverhaal biedt. Doseren is van groot belang bij laagtaalvaardige ouders. Met te veel informatie in één keer komt de boodschap namelijk niet aan. Dus moeten de deelnemers kiezen, wat moet er echt in, wat kan eruit, wat moet er nu toch echt uit! Een lastig proces voor professionals die zoveel meer weten dan wat ze nu kwijt kunnen. Meerdere malen bespreken ze de dilemma’s met hun collega’s om uiteindelijk de knoop door te hakken en te komen tot mooie verhalen rond zwangerschap, geboorte en opvoeding van kinderen.

Momenteel liggen de scripts bij de illustrator, waarna een testronde en implementatieronde volgt. Eind 2018 zijn de beeldverhalen klaar en zijn ze voor alle opvoedorganisaties landelijk beschikbaar. Heb je interesse? We zullen er tegen die tijd volop aandacht aan besteden op onze website.

Wil je meer informatie over beeldverhalen maken of wil je voorbeelden?

In deze praktische handleiding vind je meer uitleg.

Hier vind je mooie voorbeelden van beeldverhalen in de zorg en in de opvoedingssector.