Veel arbeidsmigranten wonen en werken in een situatie die extra risico’s voor hun gezondheid en welzijn meebrengt: fysiek zwaar werk, lange dagen, slechte huisvesting. Daarnaast vinden zij niet altijd de juiste zorg of hulp. Bijvoorbeeld doordat zij niet goed de weg weten in de zorg in Nederland. Maar ook doordat (huisartsen)zorg niet altijd voldoende beschikbaar is, doordat zij geen Nederlands spreken, cultuurverschillen, de angst voor kosten of angst voor verlies van hun werk als zij zich ziek melden.

Dat blijkt uit de eerste voorlopige resultaten van onderzoek onder arbeidsmigranten én professionals van Pharos, Expertise centrum gezondheidsverschillen. Pharos onderzocht wat de grootste problemen zijn en wat er nodig is om de gezondheid van deze groep te verbeteren. Pharos-onderzoeker Elize Smal: ‘Er is steeds meer aandacht voor de situatie waarin arbeidsmigranten werken en wonen, en welke verbeteringen nodig zijn. Maar tot nu was er weinig aandacht voor hun gezondheid en welzijn, en de toegang tot zorg en ondersteuning. Daarom zijn we hier dit jaar onderzoek naar gaan doen’.

Impact op gezondheid

In Nederland wonen en werken naar schatting zo’n 350.000 arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europese landen. Eerder deed het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten aanbevelingen over het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten. Die aanbevelingen gingen ook over de zorgverzekering en huisartsenzorg. ‘Ons onderzoek gaat nog breder en bevestigt bijvoorbeeld ook de grote impact van slechte werkomstandigheden op de fysieke en mentale gezondheid van arbeidsmigranten. Maar mensen weten vaak niet waar ze terecht kunnen’, aldus Elize Smal.

Minder toegang

Daarnaast ervaren arbeidsmigranten allerlei drempels tot zorg en ondersteuning. Doordat mensen geen huisarts hebben of niet willen of durven gaan, werken zij te lang door, met grotere gezondheidsschade tot gevolg. Ook andere verwachtingen over de zorg kunnen leiden tot onbegrip tussen patiënt en zorgprofessional. Zo zijn veel arbeidsmigranten niet gewend dat ze eerst naar de huisarts moeten, voor zij terecht kunnen bij een specialist. Maar het probleem is breder dan de eerstelijnszorg. Ook op het gebied van welzijn of opvoedondersteuning vinden mensen niet altijd de hulp die ze nodig hebben.

Professionals hebben zorgen

Ondertussen zijn professionals zoekende hoe ze deze groep zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. Naast het overbruggen van een taalbarrière en culturele verschillen, hebben professionals vragen over de organisatie van de zorg. Elize Smal: ‘Wanneer een nieuwe woonlocatie wordt geopend in een gemeente, kan het gebeuren dat een huisarts er opeens een paar honderd patiënten bij krijgt in zijn praktijk. Ook zien huisartsen arbeidsmigranten die opeens op het spreekuur verschijnen, zonder dat hun achtergrond of medisch dossier bekend zijn. Welzijnswerkers die voor deze groep werken zien dat mensen veel vragen hebben, en vaker kampen met o.a. psychosociale problematiek. Dat zijn maar een paar voorbeelden. Het is belangrijk dat zorgverleners, gemeenten en werkgevers samen kijken hoe gezorgd kan worden voor voldoende en toegankelijke zorg voor arbeidsmigranten.’

Oplossingen mogelijk

Pharos bundelt momenteel kennis, ervaringen en goede voorbeelden van waar wordt gewerkt aan betere zorg en ondersteuning voor arbeidsmigranten. Ook beschrijven we wat er de komende tijd nodig is om betere toegang tot zorg en ondersteuning mogelijk te maken.

Meer weten of meepraten?

Heb je vragen, ideeën of wil je op de hoogte gehouden worden, stuur dan een bericht naar e.smal@pharos.nl of i.goorts@pharos.nl

Meer informatie

Eerder deed Pharos onderzoek naar de kinderen van arbeidsmigranten, zie de factsheet: Kinderen uit Midden- en Oost Europese landen. Ook biedt Pharos begrijpelijke informatie over het corona virus in het Pools en beeldverhalen in het Pools voor ouders en hun kinderen.