Ik leef een stuk langer en gelukkiger dan veel andere mensen. Mensen met een laag inkomen of een uitkering. Mensen met een verwaarloosd huis in een buurt waar zelfs de speeltuinen van beton zijn. Mensen die zich wanhopig of eenzaam voelen, chronisch stress hebben. En die als gevolg van hun problemen meer gezondheidsklachten hebben dan jij en ik bij elkaar.

Mensen die leven in armoede en die een lage opleiding hebben gaan in Nederland gemiddeld 6 jaar eerder dood en krijgen 15 jaar eerder gezondheidsproblemen dan mensen met een hoog inkomen en een hoge opleiding, zoals ik. Ieder mens heeft het recht op gezondheid en zorg, maar niet ieder mens heeft dezelfde kansen.

Niet alleen morele wens

Die gezondheidsverschillen kan ik heel oneerlijk vinden, ze zijn logisch – als je weet wat de oorzaken zijn. Dat die verschillen in 2020 nog onverminderd voortbestaan, vind ik niet logisch. De complexiteit van onze samenleving neemt toe. We gaan uit van een hoge mate van zelfredzaamheid. Daarmee wordt ook het leven voor inwoners complexer, en neemt het risico op nog grotere gezondheidsverschillen toe. Maar hoe ongelooflijk ingewikkeld en taai deze opgave ook is, we hebben in Nederland de kennis en kunde om gezondheidsverschillen aan te pakken.

Dat is niet alleen een morele wens. Gezondheidsverschillen terugdringen is cruciaal voor het behoud van onze welvarende samenleving, voor de deelname van alle inwoners aan de Nederlandse maatschappij, voor de economie, de arbeidsmarkt en voor het verminderen van zorgkosten.

En ja, het is ook een morele wens. Zoals een van de taalambassadeurs zegt waar we vaak mee samenwerken: “Je moet zuinig zijn op elkaar, met elkaar.”

We weten wat werkt

De wens om gezondheidsverschillen samen aan te pakken wordt gelukkig door steeds meer mensen gedeeld. In deze Week tegen Gezondheidsverschillen willen we dat draagvlak verder vergroten, en willen we mensen ervan doordringen dat we samen echt wat kunnen betekenen. Het vraagt om een lange adem, om volhouden tijdens de waan van de dag, om leiderschap en lef, en om samenwerking – met elkaar en met de mensen om wie het gaat, de mensen die het meest getroffen worden door ongelijkheid.

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, dat besef ik. Ik sta niet elke dag te ploeteren in de huisartsenpraktijk. Ik sta niet in het wijkcentrum met mensen die meer hulp nodig hebben dan ik kan geven. Ik ben geen lokale bestuurder die tijd en middelen moet verdelen over een scala aan kwesties die allemaal prioriteit hebben. Maar met Pharos zijn wij er om jou te ondersteunen – of je nu betrokken bent bij overkoepelende besluitvorming of kleinschalige initiatieven.

Zo delen we graag kennis met je over hoe we gezondheidsverschillen samen kunnen aanpakken. We hebben weliswaar geen uniforme oplossing of een blauwdruk, maar we weten wat werkt, zoals:

• Bereiken, betrekken en samenwerken met de mensen om wie het gaat (community aanpak)
• Een aanpak die verder kijkt dan alleen naar gezondheid en zorg, maar andere ook naar achterliggende problemen. (domeinoverstijgende aanpak)
• Persoonsgericht werken, met oog voor iemands gezondheidsvaardigheden: het vermogen om informatie over gezondheid en zorg te vinden, begrijpen en toe te passen.
• In maatregelen, beleid en interventies rekening houden met verschillen tussen mensen en groepen, en de intensiteit van de inzet hierop aanpassen.

Niemand kan dit alleen

Deze adviezen en hoe je ze toepast zijn niet uitputtend. En lijken ze je te groot: ook op kleinschalig niveau kunnen we helpen. Zo bieden we trainingen, geven we ondersteuning bij het ontwikkelen van begrijpelijk voorlichtingsmateriaal, verbinden we je aan voor jou relevante (lokale) partijen, en helpen we je bij het betrekken van moeilijker te bereiken mensen, zoals mensen in kwetsbare situaties.

Niemand kan dit alleen. Jij niet, wij niet. De mensen om wie het gaat niet. Maar alle bijdragen – klein en groot – helpen om deze grote opgave, stap voor stap, kleiner te maken. We hopen dat deze week je inspireert om aan de slag te gaan. En als je nog niet eerder van dit probleem had gehoord: dat begrijpen we. Je bent dan niet de enige.  Dit jaar organiseren wij de Week tegen Gezondheidsverschillen voor het eerst. Laten we erop inzetten om er een nationale week van te maken, waar jij en veel anderen zich aan willen verbinden. Een week van en voor alle mensen. Zodat we straks kunnen zeggen: ‘En ze leefden allemaal nog even lang en gelukkig’.

Zie ook: Week tegen de gezondheidsverschillen