Discriminatie in de zorg leidt tot minder goede behandeling en zorgmijding
Discriminatie vindt plaats op de woningmarkt, in het onderwijs, op de werkvloer en bij de belastingdienst. Maar helaas ook in de zorg. Discriminatie van patiënten heeft grote gevolgen voor de kwaliteit van zorg die ze ontvangen – en dus voor hun gezondheid. Schrijnende ervaringsverhalen van mensen zelf bevestigen dit. Ons onderzoek biedt aanbevelingen om discriminatie in de zorg juist tegen te gaan.
Discriminatie heeft grote impact op de mentale en fysieke gezondheid, zo blijkt wereldwijd uit onderzoeken in verschillende landen. Hierdoor vergroot het ook de gezondheidsverschillen tussen mensen. In Nederland is hier nog nauwelijks onderzoek naar gedaan. Daarom deden wij dat.
Lees alles over dit onderwerp op onze pagina Discriminatie in de zorg.
Mensen zonder migratieachtergrond worden vaak als de norm gezien. Alles buiten deze norm wordt als anders gezien. Veel mensen die ik spreek over dit onderwerp voelen zich buitengesloten door het afwijken van de norm.
Participant van onderzoek
Enorme impact
Patiënten en cliënten met een migratieachtergrond krijgen niet altijd dezelfde behandeling als die zonder migratieachtergrond. En de impact van deze discriminatie is enorm, zo blijkt uit ons onderzoek. Ongeloof, twijfel, eenzaamheid, ongemak, maar ook kwetsbaarheid kenmerken de gevoelens van patiënten en cliënten. Mensen met gezondheidsklachten voelen zich in de gezondheidszorg onbegrepen of gediscrimineerd. Dat is pijnlijk.
Discriminatie en gezondheid
Het onderzoek is tweeledig. In de publicatie ‘Discriminatie en gezondheid’ geven we een overzicht van de huidige kennis over de werking van discriminatie en de gevolgen voor de gezondheid van mensen. Vervolgens gaan we in op de impact van discriminatie binnen de gezondheidszorg op drie niveaus:
- Onbewuste beïnvloeding door vooroordelen – op individueel niveau
- Discriminatie als blinde vlek in de organisatie. Er is bijvoorbeeld geen goed diversiteitsbeleid.
- Er is in de zorg te weinig aandacht voor etnische verschillen. Zo lopen patiënten met Zuid-Aziatische achtergrondlopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. En huidkanker ziet er bij zwarte mensen anders uit dan bij witte patiënten.
Ik heb trainingen gehad, waarin twee hoofden van een afdeling vooraf aangaven dat ze het woord discriminatie niet wilden horen. Mijn trainingen gaan over exclusie en discriminatie, maar zo mochten we het niet noemen. Moet je nagaan… Waar begin je dan?
Participant van onderzoek
Bruikbare handvatten
Het onderzoek biedt handvatten voor alle niveaus van discriminatie om zelf aan de slag te gaan en discriminatie tegen te gaan. Ook voerden we een kwalitatief onderzoek uit, ‘Ervaringsverhalen discriminatie in de zorg’, waarin we met zorggebruikers en zorgverleners spraken. Door hun verhalen begrijpen we beter welke mechanismen meespelen in de ervaring met discriminatie als zorggebruiker en hoe we het bespreekbaar kunnen maken.
Het rapport geeft aanbevelingen om discriminatie in de zorg tegen te gaan. Zo adviseren de onderzoekers zorginstellingen om aandachtfunctionarissen discriminatie aan te stellen en meer persoonsgericht en cultuursensitief te werken. En om meer in te zetten op (etnische) diversiteit in de personeelssamenstelling in alle lagen van de organisatie en inclusief wetenschappelijk onderzoek te doen.
Nationaal Programma
Woensdag 23 maart – in de Week tegen Racisme – werd het onderzoek aan de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme, Rabin S. Baldewsingh, gepresenteerd. ‘We hopen dat deze onderzoeken een aanzet vormen om te reflecteren op het eigen werkveld, de organisatie, opleiding of onderzoek, er samen over in gesprek te gaan en mogelijke vormen van discriminatie aan te pakken’, aldus Pharos-directeur Patricia Heijdenrijk. ‘De verantwoordelijkheid om discriminatie en uitsluiting tegen te gaan, ligt bij ons allemaal. Van bestuurders van zorginstellingen, beleidsmakers, opleiders en docenten tot aan verplegers, verzorgers en medisch specialisten. Als we iedereen de best passende zorg willen leveren, dan betekent dat dat we alert moeten zijn op alle mogelijke vormen van impliciete en expliciete discriminatie.’
Baldewsingh gaf aan onze aanpak van discriminatie in de zorg te willen opnemen in het Nationaal Programma dat hij maakt, in opdracht van het kabinet. ‘De ongelijke behandeling in de zorg moeten wij met kracht bestrijden. Ik wil discriminatie in de zorg hoog op de agenda zetten als wij rond de zomer de aanpak presenteren om het tegengaan van discriminatie en racisme in Nederland een extra impuls te geven.’
Onderzoek discriminatie
Je kunt de onderzoeken hier lezen en downloaden:
Patricia Heijdenrijk presenteerde het onderzoek aan Rabin S. Baldewsingh