Kansrijke Start ten tijde van corona

Corona leidt bij zwangeren en jonge gezinnen tot spanningen en onrust. Medische professionals hebben hun handen vol aan het organiseren van veilige medische zorg. De projectleider Kansrijke Start van Hengelo wil psychosociale problemen voor zijn door de inzet van een multidisciplinair adviesteam.

Toen de coronacrisis zich aandiende, besloot Zillah Holtkamp, projectleider Kansrijke Start in de gemeente Hengelo, om direct in actie te komen. “De medische beroepsgroepen zijn nu druk met het organiseren van medische zorg en kunnen logischerwijs minder aandacht besteden aan psychosociale zorg. Terwijl veel zwangere vrouwen juist nu veel gevoelens van angst en onzekerheid hebben.”

Holtkamp is ook IMH*-specialist en GZ-psycholoog en weet hoe belangrijk het is om te voorkomen, dat stress en psychische nood bij zwangeren en jonge ouders hoog oplopen. Chronische stress in de zwangerschap kan onder andere leiden tot vroeggeboorte of een te laag geboortegewicht.

“Je merkt dat corona tot angst en onrust leidt bij zwangeren. Zwangerschapscursussen en voorlichtingsavonden over de bevalling vinden niet meer plaats, of alleen online. Terwijl wij merken dat de doelgroep juist nu behoefte heeft aan informatie.”

Signalen uit de praktijk

“Normaal zie je de zwangeren heel uitgebreid op de praktijk, maar door corona is dat nu erg beperkt”, vertelt teamlid en verloskundige Carlijn Nijland. “Je merkt dat corona tot angst en onrust leidt bij zwangeren. Zwangerschapscursussen en voorlichtingsavonden over de bevalling vinden niet meer plaats, of alleen online. Terwijl wij merken dat de doelgroep juist nu behoefte heeft aan informatie. Veel zwangeren vragen ons of het ‘wel veilig’ is om in het ziekenhuis te bevallen’.” GZ-psycholoog en teamlid Ingrid Klaassen: “Wie voor het eerst zwanger is, zit sowieso in een kwetsbare fase. Nu vallen ook nog eens veel structuren weg.”

Verwijzers ondersteuning bieden

Het Corona Adviesteam bestaat uit uiteenlopende IMH*-getrainde professionals die in de regio Twente werken met zwangeren, jonge ouders en gezinnen. “Wij houden de impact van stress op jonge gezinnen in het oog, zodat de medische zorg aandacht kan blijven houden voor zieke patiënten”, verduidelijkt Holtkamp, die zelf ook lid is van het Adviesteam. Het Adviesteam ondersteunt verwijzers in Twente bij het bieden of vinden van passende psychosociale ondersteuning voor zwangeren en jonge gezinnen, die in deze coronatijd stress ervaren.

Verwijzers kunnen het team bellen of hun vraag stellen via de website van IMH Nederland. Holtkamp: “In sommige gevallen geven we alleen advies, waarmee een zorgprofessional zelf weer verder kan. In andere gevallen pakken wij de eerstelijns ondersteuning over, zodat de medisch professional dit deel van de zorg aan ons kan overlaten. Een van de leden van ons Adviesteam biedt dan online psychosociale ondersteuning aan de zwangere of het gezin. Is er meer nodig, dan leiden we iemand toe naar gespecialiseerde hulp, zoals volwassen GGZ of jeugdzorg.”

Zicht op het zorglandschap

Het Corona Adviesteam ging begin april van start en komt nu echt op stoom. Holtkamp: “De weken hiervoor zijn alle verwijzers in de regio geïnformeerd: verloskundigen, kraamzorgorganisaties, jeugdgezondheidszorg, ziekenhuizen, huisartsen en gemeente. Wij werken samen met de grote zorgorganisaties in onze regio. Het zorglandschap is door corona veranderd.”

“We inventariseerden welke zorgorganisaties nog behandelingen oppakken en wat de actuele wachttijden zijn. Als jonge ouders in de knel zitten, wil je ze natuurlijk niet wekenlang laten wachten. En zeker de meest kwetsbare gezinnen moeten we goed in de gaten houden. Daarvoor zijn de eerste duizend dagen te belangrijk.” Vooralsnog gebeurt alles op basis van ‘goodwill’. “We zijn natuurlijk meteen van start gegaan. Samen zetten we ons in om ouders en jonge kinderen zo goed mogelijk door deze crisis heen te helpen.”

“Zo is er een verloskundige die ‘raambezoeken’ aflegt aan cliënten over wie zij zorgen heeft.”

Sterkere regionale samenwerking

Het Adviesteam zorgt ook voor de verbinding tussen het medisch en het sociaal domein. Holtkamp: “In ons team zitten twee verloskundigen en een kinderarts. Vanuit het Adviesteam stemmen we steeds af met de jeugdgezondheidszorg.” De creatieve oplossingen die nu in het veld ontstaan, worden binnen het Adviesteam en met de zorgverleners in het netwerk gedeeld.

Nijland: “Zo is er een verloskundige die ‘raambezoeken’ aflegt aan cliënten over wie zij zorgen heeft.” De leden van het Adviesteam zien nu al belangrijke voordelen van de regionale samenwerking in het kader van Kansrijke Start. “Wij kenden elkaar al wel, maar door corona kwam onze samenwerking in een stroomversnelling. De lijntjes zijn korter. We benutten elkaars expertise. Ook andere organisaties benaderen ons nu om advies in te winnen over het ondersteunen van kwetsbare zwangeren en gezinnen. Die weten ons dus beter te vinden.”

*IMH staat voor Infant Mental Health. Professionals die vanuit deze visie werken, richten zich op de geestelijke gezondheid van de allerjongste kinderen, waarbij ze vooral kijken naar de relatie met de ouder en naar het gezin als systeem. Holtkamp: “De visie van Kansrijke Start en IMH sluiten mooi bij elkaar aan.”

In navolging van de gemeente Amsterdam werken ze in Twente ook aan een online community en webinars voor zwangere vrouwen met zorgen over corona. Over dit Amsterdamse initiatief lees je hier meer.