Via het maatschappelijk werk en de jeugdhulp kreeg de gemeente regelmatig signalen over zwangere vrouwen die kampen met grote sociaal-economische problemen. Het gaat om problemen als armoede, alcohol- en drugsmisbruik, huiselijk geweld en soms zelfs uithuisplaatsing van kinderen. De gemeente besefte dat het voor de gezondheid en het welzijn van jonge kinderen beter is om ‘zware’ jeugdhulp te voorkomen door in een vroeg stadium preventie aan te bieden. Sinds maart 2019 doet Doesburg daarom mee met het programma Kansrijke Start.

Vroegtijdig signaleren

Verloskundigen kunnen een belangrijke rol spelen in het vroegtijdig signaleren van kwetsbare zwangeren. Maar ook na de bevalling en kraamtijd is het nodig om deze moeders en hun kinderen in beeld te houden. Samenwerking tussen zorgprofessionals en professionals uit het sociale domein is daarom cruciaal. Deze krijgt in Doesburg vorm in een lokale coalitie met meerdere disciplines. Bij de start vorig jaar heeft de projectleider – de beleidsadviseur sociaal domein van de gemeente – contact gelegd met de enige verloskundigenpraktijk in de stad. Aangezien er al goede contacten waren met de verloskundigen, was het niet moeilijk om ze bij Kansrijke Start te betrekken. Een enthousiaste verloskundige speelt nu een sleutelrol in de coalitie. Zij is niet alleen een ambassadeur/verbinder richting verschillende VSV’s (verloskundige samenwerkingsverbanden), maar ook een sparringpartner voor de projectleider.
De meerwaarde voor verloskundigen om mee te doen in een Kansrijke Start-coalitie is dat zij veel meer kennis krijgen van het brede netwerk van professionals in de gemeente en van lokale preventieve interventies. Te denken valt bijvoorbeeld aan programma’s als Nu Niet Zwanger, VoorZorg en Stevig Ouderschap. Ook is het voor hen gemakkelijker om door te verwijzen naar het sociale domein wanneer ze signaleren dat een zwangere in hun praktijk het moeilijk heeft, bijvoorbeeld door schulden of slechte huisvesting.

Doesburgse coalitie Kansrijke Start

Op de eerste bijeenkomst van de coalitie is veel tijd genomen om elkaar en elkaars aanbod beter te leren kennen. Tijdens vervolgbijeenkomsten zijn actiepunten geformuleerd en uitgewerkt. De Doesburgse coalitie bestaat nu uit de verloskundigen, de JGZ, het Centrum Jeugd en Gezin en het jeugdteam. De coalitie is van plan om ook de kraamzorg te betrekken en wil meer gaan samenwerken met de lokale huisartsen. De huisartsen hebben volgens de projectleider baat bij meer kennis over de preventieve interventies van de JGZ en over de inzet van het jeugdteam. Met die kennis kunnen ze ouders en kinderen eerder doorverwijzen naar passende zorg of hulpverlening.

Sociale regiehouder

De afspraken over verwijzing van kwetsbare zwangere vrouwen zijn vastgelegd in een afsprakendocument. Hierin staan de verschillende zorgpaden voor deze cliënten beschreven. Dit document biedt dus een helder routeplan voor alle betrokken professionals. Ook is een ‘sociale regiehouder’ aangewezen. Dit is een maatschappelijk werker van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) die de aangemelde gezinnen in beeld houdt zolang dat nodig is. De regiehouder heeft een overzicht van alle betrokken zorgverleners en instanties, is verantwoordelijk voor passende sociale hulpverlening op de korte en lange termijn, en stemt regelmatig af met de bij een gezin betrokken zorgverleners.

Resultaten

De verbeterde samenwerking heeft in de gemeente geleid tot meer zicht op kwetsbare (aanstaande) moeders. Professionals uit beide domeinen – het medische en het sociale – weten elkaar in Doesburg nu beter te vinden. De verbinding tussen beide domeinen is sterk: men kent elkaar persoonlijk en ziet het belang van elkaars werk. Een gevolg daarvan is dat (aanstaande) moeders en kinderen die dit nodig hebben nu meer gebruikmaken van het aanbod aan preventieve interventies, zoals VoorZorg. Ook is het voor professionals gemakkelijker geworden om de hulp in te schakelen van iemand uit een andere discipline.