Stress tijdens zwangerschap

Financiële zorgen, relatie-, psychische en huisvestingsproblemen kunnen voor veel stress zorgen tijdens en na de zwangerschap. Caroline van Enst is projectleider Kansrijke Start bij Kwadraad Maatschappelijk Werk. Zij komt in de praktijk steeds vaker zwangeren tegen die veel stress ervaren. “Het tienermeisje dat niet tegen haar ouders durft te vertellen dat ze zwanger is en daar enorm ellendig van is. Een vrouw die doodsbang is voor de bevalling en niemand heeft die met haar meegaat als haar kind wordt geboren. Beiden ervaren veel stress en dat is niet goed voor het ongeboren kind”, zegt Caroline. Want stress vergroot de kans op een minder goede start. Daarom is stressreductie belangrijk.

Samenwerking

Om zwangere vrouwen in kwetsbare situaties vroegtijdig in beeld te brengen, werken verschillende professionals samen in Leidschendam:

• de Jeugdgezondheidszorg;
• verloskundigen;
• kraamzorg;
• schoolmaatschappelijk werk van MBO Rijnland;
• het social work van Sport en Welzijn;
• Zij aan Zij (de opvang van tienermoeders), en;
• de gemeentelijke afdeling Werk, Inkomen, Jeugd en Zorg (WIJZ).

Al deze organisaties zijn in de eerste periode van Kansrijke Start beter met elkaar verbonden. Daar komen nog steeds nieuwe partners bij.

Zorgpaden

Om de samenwerking tussen professionals én vrijwilligers te versterken, worden er in het najaar van 2022 zorgpaden ontwikkeld. “Kom je een moeder tegen met psychische, financiële en/of huisvestingsproblemen? Dan laat zo’n zorgpad zien waar je moet zijn voor de juiste hulp en steun”, zegt Caroline. “Voor de inrichting van zorgpaden is een mooie digitale basis te vinden op deze website. Alle gemeenten kunnen daar gratis gebruik van maken.” Volgens Caroline zou het helemaal fantastisch zijn als er ook verbinding wordt gelegd met de ziekenhuizen, want die worden nog gemist in de samenwerking. De zorgpaden kunnen daarbij een goed hulpmiddel zijn.

Vader Kracht

Het social work van Sport en Welzijn speelt een belangrijke rol in het vinden van jonge vaders in kwetsbare situaties. Een mooi voorbeeld is Vader Kracht met de zaterdagmiddaginloop. Jonge vaders ontmoeten elkaar terwijl ze klussen of in de moestuin werken. Zo ontstaat een vertrouwensband en verbinding waardoor ze ook problemen rond schulden en opvoeding durven aankaarten”, zegt Nathalie Batelaan, senior social work bij Sport en Welzijn.
Tijdens de inloop is er altijd iemand van Kwadraad Maatschappelijk Werk en kinderopvangorganisatie Vlietkinderen, maar er zijn ook vrijwilligers. Dat kunnen oudere vaders die met hun kennis en kunde jonge mannen helpen. Nathalie: “Alleen al het praten met mensen die in hetzelfde schuitje zitten of hebben gezeten, biedt verlichting. Er ontstaan vriendschappen of ze bieden elkaar praktische hulp aan om bijvoorbeeld tussen de middag op de kinderen te passen als vader aan het werk is.”

Samenwerking met vrijwilligers werkt!

Bij activiteiten als sport of picknick, het spel- en opvoedpunt, de moestuin en op school waar vrijwilligers actief zijn, is altijd een maatschappelijk werker of pedagoog aanwezig. “Deze methode werkt goed! Het is laagdrempeliger voor deelnemers om in contact te komen met schoolmaatschappelijk werk bijvoorbeeld”, zegt Nathalie. Volgens haar gaat praten makkelijker als je in beweging bent of aan het werk in de moestuin bent. “Er ontstaat sneller verbinding en vertrouwen.”

Vrijwilligers van onschatbare waarde

Voor Nathalie en Caroline zijn de vrijwilligers van onschatbare waarde juist vanwege het vertrouwen en doordat ze dichtbij de ouders staan. Zij krijgen training in het herkennen van signalen van mensen in kwetsbare situaties en in gesprekstechnieken zodat ze laagdrempelig een gesprek kunnen voeren. Wanneer nodig, kunnen zij hen warm begeleiden naar professionele ondersteuning. “De meeste vrijwilligers wonen in de wijken en tussen kwetsbare mensen. Zij zijn onze ogen en oren, maar kunnen ook rolmodellen zijn”, zegt Caroline.

Praktische hulp neemt stress weg

Ook praktische hulp kan veel stress wegnemen. Zo heeft Leidschendam Noppes, een weggeefplek waar aanstaande ouders de hele uitzet voor hun baby bij elkaar kunnen ophalen: van bedje tot kleding en kinderwagen. “Zwangere vrouwen die geen geld hebben, kunnen zo toch alles voor hun kindje bij elkaar krijgen”, zegt Nathalie. Ok dit zorgt voor stressreductie.

Nieuwkomers

Het social work van Sport en Welzijn werkt samen met Werk Inkomen Jeugd en Zorg (WIJZ), een afdeling van de gemeente Leidschendam. Nathalie: “Zij verwijzen statushouders naar ons die wij een (taal)stage bieden binnen sport en welzijn. We kijken naar een passende plek. De een past goed bij de moestuin, een ander wordt gevraagd om te tolken. Ze kunnen deelnemen aan sportactiviteiten en worden begeleid door een sportcoach. Zo leren ze de taal en ontstaat er een gevoel van eigenwaarde, omdat ze (praktische) hulp kunnen bieden.”

Training ‘stress sensitief werken’

Professionals die bij Kansrijke Start zijn betrokken, krijgen een training ‘stress sensitief werken’. Daarin leren zij de impact en signalen van stress, en hoe zij in hun benadering en communicatie rekening kunnen houden met deze stress en zelf niet meer stress veroorzaken. “Ze leren dat je iemand met veel stress niet met te veel opdrachten tegelijkertijd moet opzadelen. Wel dat je ze motiveert stap voor stap aan de slag te gaan. Maar ook dat je de dingen benoemt, die goed gaan, hoe klein ook. We maken ze ervan bewust dat ze met hun goedbedoelde hulpverlening niet nog meer stress veroorzaken. Want dan haken mensen af. De komende tijd gaan we nog meer aandacht besteden aan deze training, maar ook aan cultuur sensitief werken “, zegt Caroline.

Meer weten?

Lees het nieuwsbericht Nieuwe campagne VWS wil stress rond zwangerschap verminderen.