Infosheet
De vier bouwstenen van samenwerken
Geen enkel samenwerkingsproces is hetzelfde. Toch zijn er een aantal principes die belangrijk zijn om een samenwerkingsproces effectief en gelijkwaardig in te steken. We noemen dit de vier bouwstenen van samenwerken. Je kunt deze bouwstenen gebruiken als startpunt waar vanuit je samenwerking vormgeeft. Wil je concretere handvatten om mee verder te gaan? Bekijk dan de tips bij elke bouwsteen, en volg de e-learning co-creatie.
1. Verkennen
- Inventariseer of er voldoende flexibiliteit in het proces mogelijk is om inzichten vanuit ervaringskennis en praktijk de juiste plek te geven. Verken bestuurlijk draagvlak en haak relevante ‘beslissers’ aan, waar nodig ook van partnerorganisaties.
- Zorg voor de juiste randvoorwaarden om duurzaam samen te werken: hoe kun je continuïteit bieden; is er passende vergoeding?
- Breng in kaart waar kansen liggen om gezondheidsverschillen te verkleinen. Verzamel de feiten en cijfers. Inventariseer ook bestaande initiatieven om elkaar te versterken.
- Cijfers vertellen niet het hele verhaal. Voer gesprekken, verken oorzaken achter de cijfers. Bepaal samen een relevant startpunt en aanpak.
- Een monitoring-en evaluatieplan helpt je om vooraf na te denken over de kwaliteit van de samenwerking, en te bepalen welk effect jullie willen bereiken.
Tips
- Starten met je verkenning? Zie de e-learning voor randvoorwaarden, hulp bij het afbakenen van je hulpvraag, en hulp bij het nadenken over het inrichten van je samenwerking.
- “Het is belangrijk dat ideeën bij mensen zelf vandaan komen”: een ervaringsverhaal van een werkgever in een bouwbedrijf. Let op: in dit stuk worden nog de woorden ‘bereiken’ en ‘betrekken’ gebruikt, wat niet meer helemaal overeenkomt met onze huidige visie op inclusief taalgebruik.
- Op zoek naar cijfers over jouw omgeving? Bekijk eens deze tools:
- Op waarstaatjegemeente.nl vind je tot op wijkniveau cijfers op allerlei terreinen zoals gezondheid, werk, inkomen en jeugd.
- Op de website van de lokale GGD staan cijfers over de gezondheid van diverse groepen inwoners. Ook kun je via de Gezondheidsmonitors data opvragen. Hier vind je data over thema’s die interessant zijn om je inwonersgroep te verkennen.
- Regionale Ondersteuningsstructuren (ROS) levert op verzoek cijfers en datasets over de bevolkingssamenstelling van een gemeente of wijk.
- In de Monitor doelgroepen van het IZA vind je feiten en cijfers over de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg voor verschillende groepen mensen.
2. Aansluiten
- Door je doel en oplossing in co-creatie te ontwikkelen zorg je dat je dienst of aanpak beter aansluit en je draagvlak vindt.
- Meewerken aan een project is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Stem af met mensen wat ze nodig hebben om de samenwerking mogelijk te maken.
- Communiceer passend en begrijpelijk. Houd rekening met vormen van (culturele) diversiteit, moeite kunnen hebben met lezen en schrijven en opleidingsniveaus. Test je (eind)producten bij mensen met een soortgelijke achtergrond of opleiding.
- Verken passende communicatiestromen. Is LinkedIn een goede optie, een poster in een buurthuis, of een gesprek met een vertrouwde professional of Sleutelpersoon?
- Organiseer je sessies om samen uit te wisselen, zorg dan dat deze laagdrempelig zijn om te komen en aan deel te nemen. Heb aandacht voor eventuele spanning die voort kan komen uit het delen van ervaringen.
Tips
- Maak je onderzoek inclusief om te voorkomen dat je mensen onbedoeld uitsluit.
- Meer weten over hoe je begrijpelijk communiceert? Bekijk de checklist en de e-learning effectief communiceren, of volg een leertraject.
- Gebruik bijvoorbeeld dit rapport ter inspiratie voor welke elementen in communicatie belangrijk zijn om aan te sluiten bij kwetsbare groepen.
3. Elkaar vinden
- Organisaties geven vaak aan moeite te hebben om mensen in kwetsbare posities te ‘bereiken’. Dit wordt een stuk gemakkelijk als je doel ook resoneert bij de mensen met wie je wilt samenwerken.
- Wees je bewust dat wat voor jou belangrijk lijkt, voor een ander misschien geen prioriteit heeft, of kan hebben door omstandigheden. Een stukje wederkerigheid is cruciaal.
- Een laagdrempelig startpunt om je netwerk uit te breiden is om professionals in je netwerk die al met mensen samenwerken om advies en een warme introductie te vragen. Als eerste stap kun je ook contact zoeken met een lokale stichting of Sleutelpersoon.
- Werk bij het leggen van nieuwe contacten aan het opbouwen van een vertrouwensband en onderhoud deze. Zorg dat je zichtbaar en toegankelijk bent. Het werkt vaak beter om aan te sluiten bij bestaande activiteiten dan om een aparte bijeenkomst te organiseren.
Tips
- Samenwerken met Sleutelpersonen in jouw omgeving? Bekijk de Pharos-kaart Sleutelpersonen.
4. Samen doen
- Werk samen vanuit vertrouwen, verbinding, wederkerigheid en gelijkwaardigheid. Check bij jezelf dat je niet alleen wat komt halen, of óver mensen praat.
- Beperk samenwerken niet tot één fase, maar stel mensen in staat om een rol te spelen in elke fase van acties en projecten: van de ontwikkeling tot de uitwerking, uitvoering en evaluatie. Zo voorkom je blinde vlekken.
- Bedenk welke vorm het meest passend is. Bijvoorbeeld door een traject met co-creatiesessies te starten, waarin je samen ontwikkelt met partijen uit de praktijk en ervaringsdeskundigen.
- Of neem- wanneer dat voor jouw situatie passender is- een diversiteit aan perspectieven in dienst, zoals iemand die als Sleutelpersoon werkt. Zij kunnen verschillende rollen vervullen zoals voorlichter, bemiddelaar, adviseur, verkenner en/of rolmodel.
Tips
- Hoe werk je samen in verschillende fases? Zie het participatie-uitje.
- Meer weten over samenwerken met Sleutelpersonen? Zie de infosheet sleutelpersonen.
- Zie hier een voorbeeld van hoe een co-creatietraject eruit kan zien.
- Meer handvatten over hoe je inclusief co-creëren kan inzetten vind je in de infosheet. De dubbele diamant van design biedt een handige houvast om te checken of je het juiste probleem oplost, voordat je de oplossing in detail uitwerkt.
Meer informatie
Wil je meer weten over samenwerken met de mensen om wie het gaat? Lees dan hieronder verder.
Samenwerken om gezondheidsverschillen te verkleinen
Om gezondheidsverschillen te verkleinen, is het essentieel om samen te werken met mensen met een lagere sociaaleconomische positie en/of een migratieachtergrond. Lees meer op onze themapagina over Samenwerken.
Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
Bijna dagelijks krijg je in de praktijk te maken met laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Zij hebben moeite om informatie over ziekte en gezondheid te verkrijgen, te begrijpen en toe te passen. Lees meer op onze themapagina over Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden.