De Koerdische Hamo (37) is geboren en getogen in Syrië. Daar was hij door zijn afkomst en politieke voorkeur niet veilig. Hij kon zijn studie sociologie niet afmaken en moest stoppen met zijn werk bij een onderzoeksbureau. Vier jaar geleden vluchtte hij naar Nederland.

Nu woont hij in Haarlem – “dichtbij Amsterdam, maar minder druk” – samen met zijn vrouw en zijn in Nederland geboren 3-jarige zoontje. “Hij heet Mîr Lucas, zodat hij kan kiezen tussen een Koerdische naam en een Nederlandse naam.”

Ron (31) is geboren en getogen in IJmuiden. Hij woont net als Hamo in Haarlem. Hij heeft sportkunde gestudeerd en sport ook in zijn vrije tijd graag. Ron werkt bij de GGD Kennemerland. “Ik adviseer gemeenten in de regio Kennemerland over het beleid rond de gezondheid van statushouders.”

Zo hebben Ron en Hamo elkaar ontmoet. Hamo is getraind als zogeheten sleutelpersoon, iemand die vluchtelingen kan voorlichten over gezondheid en zorg in Nederland. Voor mensen die hier zijn geboren kan de Nederlandse zorg heel ingewikkeld zijn, voor een vluchteling die de taal niet spreekt en de gebruiken niet kent al helemaal. “Toen ik hier net was, nam ik een tandartsverzekering van 500 euro en kreeg ik toch een factuur van 1000 euro. Ik wist niet wat ik nodig had”, geeft Hamo als voorbeeld. Samen met Ron werkt hij voor het project Gezond in Nederland. In overleg met GGD’en geven zij samen Syrische statushouders voorlichting via Facebook, in Arabisch en Nederlands.

Dit werk is belangrijk voor Ron en Hamo, maar ook daarbuiten kunnen zij het goed met elkaar vinden.  Als Ron bij Hamo een maaltijd met gerechten uit Aleppo gaat eten, praten ze over van alles: van het maken van sloten tot de herrie van de onderbuurvrouw.

”Ik hou van werken en ik hou van mensen helpen”, zegt Hamo. “Maar de eerste jaren in Nederland had ik weinig contact met mensen van mijn eigen leeftijd. Ik sprak vooral  oudere mensen. Dat vond ik moeilijk, omdat mijn eigen ouders nog in Syrië zijn. Ik heb wel een aantal familieleden in Nederland maar die wonen niet in de buurt en daar kon ik eerst nooit heen, omdat we het geld niet hadden. Ron is iemand van mijn eigen leeftijd. Ik kan goed met hem praten. Dat maakt me blij. En hij wil net als ik graag iets doen voor anderen. Daarom werk ik graag met hem samen.”

Ron en Hamo delen veel met elkaar, maar er zijn ook verschillen. Ron vindt het vanzelfsprekend dat hij gezond is. “Omdat ik eigenlijk nooit anders heb meegemaakt.” Voor Hamo is dit anders. “Toen ik naar Turkije was gevlucht, rookte ik wel 60 sigaretten per dag door alle stress. Daar had ik ook in Nederland nog veel last van. Ik ben toen ook veel alcohol gaan drinken. Ik kende niemand en moest opnieuw beginnen. Ik maakte me zorgen. Over mijn ouders en broer die nog in Afrin in Syrië wonen, over mijn vrouw. Of ik in Nederland mocht blijven.”

Hij vertelt dat hij onlangs een fles olijfolie heeft ontvangen van zijn vader. Het was de eerste fles olijfolie uit de boomgaard van zijn ouders in Syrië sinds de oorlog uitbrak. Zijn ogen worden vochtig. “Ik ben door alle stress 25 kilo aangekomen. Ik probeer af te vallen, maar als ik stress heb is de koelkast mijn beste vriend.”

Het gaat nu beter, vertelt hij. “Nu kan ik mijn situatie beter accepteren en weet ik beter wat ik moet doen. Ik beweeg meer, Ron helpt me om meer te sporten. Ook let ik op koolhydraten en eet ik geen suiker meer. Ik ben gestopt met roken. Ik vind het belangrijk om gezond te zijn, niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn gezin.”

Hamo’s omstandigheden en de stress die hij ervaart, hebben grote invloed op zijn gezondheid. Gemiddeld leven mensen zoals Hamo zes jaar minder lang dan mensen zoals Ron. Bovendien krijgen ze maar liefst 15 jaar eerder te maken met gezondheidsproblemen. Iedere dag moet Hamo meer zijn best doen voor een goede toekomst dan Ron. Een toekomst waarin hij als socioloog werkt en zo zijn gezin kan onderhouden. “Mijn vrouw heeft haar master bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit nu bijna afgerond. Als ze klaar is wil ik weer gaan studeren.”

Ron voelt zich machteloos over deze verschillen. “Ik besef dat je er niks aan kunt doen waar je geboren wordt en wat je levensomstandigheden zijn, maar dat dit wel  deels bepaalt hoe je toekomst er uitziet.” Hamo zegt: “Ook ik voel me machteloos, maar ik blijf vechten. Dat is de manier om door te gaan met mijn leven. En ik hoop andere mensen bewust te maken. Het is niet mijn schuld dat ik als Koerd in Syrië geboren ben. Maar ik ben nu hier. Ik vind het moeilijk en mooi in Nederland. Ik wil ook iets betekenen voor Nederland. Ik wil hier blijven en er iets van maken.”

Ron: “Het is belangrijk om naar mensen als Hamo te luisteren. Zo ontstaat begrip van beide kanten. Dat helpt. Zolang we nieuwsgierig zijn en van elkaar willen leren bevordert dat het onderlinge contact. Ik zie Hamo in de eerste plaats als mens en niet als vluchteling of als statushouder. Onze gelijkenissen zijn belangrijker dan onze  verschillen.”