Praktijkvoorbeeld Kansrijke Start
Een kansrijke start voor alle Groningse kinderen
Ieder kind verdient een goede start. Waar je wieg ook staat. Maar hoe zorg je daar als gemeente voor? Met wie werk je samen en wat doe je dan? In dit voorbeeld lees je hoe de gemeente Groningen werkt aan een goede start voor ieder kind.
Begin 2020 is de ‘Coalitie Kansrijke Start Groningen’ ontstaan uit de werkgroep ‘Zwangeren Centraal’. Deze coalitie zet zich in voor betere kwaliteit van zorg voor kwetsbare gezinnen en tijdige signalering van problemen. Dit via ketenafspraken tussen alle organisaties die een rol spelen bij de geboorte van Groningse kinderen. Zo willen zij Groningse kwetsbare gezinnen makkelijker bereiken en beter begeleiden tijdens de eerste duizend dagen.
Sterftecijfers
In de gemeente Groningen stierven veel baby’s rond de geboorte. Deze hoge sterftecijfers moesten omlaag. Daarom startten de gemeente Groningen en de Groningse zorgprofessionals in 2011 de werkgroep ‘Zwangeren centraal’ met steun van het programma ‘Healthy Pregnancy 4 All’ (HP4All). Inmiddels zijn verschillende professionals aangesloten bij de coalitie die uit de werkgroep is ontstaan;
- Gynaecologen;
- Verloskundigen uit de eerste – en tweede lijn;
- Kraamzorg;
- Artsen en verpleegkundigen vanuit de Jeugdgezondheidszorg (JGZ);
- Huisartsen;
- Zorgverzekeraar Menzis
- WIJ-Groningen (de sociale teams in de gemeente).
Deze coalitie werkt samen om de juiste zorg te kunnen bieden aan iedere moeder, vader en kind. Zorgadvies Groningen leidt de coalitie samen met de gemeente. De coalitie bepaalt gezamenlijk de prioriteiten en de richting van het beleid. De gemeente stelt subsidies beschikbaar voor interventies om de geboortezorg te kunnen verbeteren.
De coalitiepartijen in Groningen zorgden o.a. voor multidisciplinaire afstemming tussen zorgprofessionals. Zo is er regelmatig overleg in het ziekenhuis tussen gynaecologen, kinderartsen, verloskundigen, medisch maatschappelijk werk en de jeugdartsen. Ook is er een Preventief Platform waarin JGZ, kraamzorg en verloskundigen met elkaar samenwerken.
Niet alleen medisch
Het is belangrijk dat gynaecologen en verloskundigen problemen voor of tijdens de zwangerschap op tijd zien. Daarom maakte de coalitie één gezamenlijk plan voor vroeg signalering. En voor een gezonde start is meer nodig dan alleen signalering van medische problemen.
Je moet ook weten of er andere problemen zijn. Bijvoorbeeld schulden, of slechte huisvesting. Alleen zo kun je de juiste zorg en ondersteuning bieden aan een gezin. Om dit in kaart te brengen, gebruiken de gemeente Groningen en de Groningse zorgprofessionals de AlphaNL vragenlijst. Een korte vragenlijst voor zwangeren die de verloskundige inzicht geeft over hun thuissituatie. Ook zijn er nu zorgpaden. Met deze zorgpaden weten zorgprofessionals bijvoorbeeld naar wie ze door kunnen verwijzen bij welke problemen.
Tot slot kunnen verloskundigen, gynaecologen, huisartsen en andere professionals bellen naar één centraal telefoonnummer bij de JGZ. Daar kunnen zij hun zorgen over aanstaande ouder(s) of een gezin melden. De JGZ koppelt dan vanuit het zogenaamde Wij-team de juiste professional aan het betreffende gezin.
Tips
- Ga op zoek naar enthousiaste collega’s uit verschillende domeinen. Zij kunnen anderen ‘meenemen’.
- Denk vanuit de mensen die je in je werkgroep wilt hebben; wat levert het hen op? Hoe overtuig je hen om mee te doen?
- Pak als gemeente de regierol. Professionals weten vaak wel dat een gezonde start belangrijk is, maar hebben in de praktijk niet genoeg tijd om zelf bijeenkomsten te organiseren.
- Gebruik je kennis. Als gemeenteambtenaar weet je veel over wijken, voorzieningen en je inwoners. Dit zijn dingen waarvan de geboortezorg niet altijd op de hoogte is.
- Kijk uit dat je niet ‘overregelt’. Je kunt samenwerking niet afdwingen of opleggen.
- Besef dat werkgroepen en gesprekken voor professionals om extra investering vraagt. Zij krijgen hier niet altijd voor betaald.
- Zorg voor betrokkenheid van de politiek en beleid van andere beleidsterreinen. Kansrijke start is niet alleen ‘van de zorg’.
Contact
Christa Hoeksema is beleidsadviseur van het team Gezondheid bij de gemeente Groningen. Wil je meer weten over de aanpak rondom Kansrijke Start in Groningen? Neem dan contact met haar op.
Wendi van Helden adviseert de gemeente Groningen voor het programma ‘Lokale Coalities Kansrijke Start’. Wil je meer weten over het werk van dit programma in Groningen? Neem dan contact op met Wendi.
Meer voorbeelden Kansrijke start
Gemeente Smallingerland I – Een zorgpad helpt bij een gezonde start in Smallingerland
Gemeente Den Haag – Haagse kansrijke start: meer kinderen met een goede start
Gemeente Groningen – Een kansrijke start voor alle Groningse kinderen
Gemeente Schiedam – Schiedam gaat voor een gezonde start!
Gemeente Heerlen – Jonge Ouders Project in Heerlen
Gemeente Tilburg – Inwoners vormen de sociale agenda in Tilburg
Gemeente Nijmegen – Gezonde start in Nijmegen
Gemeente Smallingerland II – Zorgpad Smallingerland: van papier naar praktijk
Gemeente Utrecht – Utrecht in gesprek over een kansrijke start
Gemeente Doesburg – Meer zicht op kwetsbare zwangeren in Doesburg
Gemeenten Aalten, Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk – Kwetsbare zwangeren eerder in beeld in Achterhoekse gemeenten
Gemeente Dordrecht – Kansrijk van start in Dordrecht
Regio IJmond – Praktijkvoorbeeld animaties IJmond
Gemeente Geldrop-Mierlo – Gezond Zwanger Worden in Zuidoost-Brabant
SPUK-regeling
De SPUK-regeling maakt het voor gemeenten mogelijk stevig in te zetten op preventie. De SPUK-regeling bundelt geldstromen die zich richten op het stimuleren van gezondheid, sport en bewegen, preventie en het versterken van de sociale basis. Daarmee geeft de SPUK-regeling vorm aan de afspraken die zijn gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Beide akkoorden vragen extra aandacht voor het terugdringen van vermijdbare gezondheidsachterstanden bij kwetsbare groepen.