Meestal wordt er vóór bewoners beslist hoe hun wijk, de plek waar zij leven, eruit komt te zien. Terwijl juist de bewoners zelf haarfijn weten wat er in hun leefomgeving mist. In het Zeeuwse Sluiskil besloot de gemeente het anders aan te pakken en riep de hulp van de plaatselijke bevolking in. De hulptroepen waren verrassend. Geen volwassenen met het bestemmingsplan in hun achterzak, maar kinderen van de basisschool in het dorp dachten mee. Een unieke vorm van burgerparticipatie.

De slotbijeenkomst van het project zit er net op. Janneke en Sonja zitten nog na te genieten van de feestelijkheden. Het was een succesvolle middag. Tevreden kijken zij terug op de afgelopen projectperiode met een moeizame start middenin corona-tijd. Janneke: “We hebben het een aantal keer uitgesteld, maar uiteindelijk besloten het project in aangepaste, meer digitale vorm toch te gaan doen. Na een cursusdag van Pharos zijn we in de klassen van start gegaan met het invullen van de Leefplekmeter. Over onderwerpen variërend van veiligheid, verkeer en samenleven tot natuur, je thuis voelen en wonen, gaven kinderen hun mening en een cijfer. Uiteindelijk kwam daar een ‘spinnenweb’ uit waardoor ze meteen konden zien welke onderwerpen hoog en welke laag scoorden.”

“Aan de hand van de resultaten zijn ze ideeën gaan opschrijven. Dat was de droomfase. Vervolgens gingen we aan de slag met posters en maquettes. Het uiteindelijke doel van het project is een leefomgeving creëren waarin de kinderen gezond en veilig op kunnen groeien, vanuit het oogpunt van de kinderen. De Leefplekmeter was de eerste stap, het uitgangspunt.”

Enthousiast aan de slag

Juf Remona van groep 5 begeleidde het project en zegt dat de kinderen direct heel enthousiast en gemotiveerd aan de slag gingen. Leerling Thijmen: “We hebben het serieus ingevuld. Het zijn belangrijke onderwerpen.” Charlotte: “We vonden zwerfafval allemaal vervelend en slecht.” Megan vertelt dat ze na het invullen van de Leefplekmeter vlogs in de wijken hebben gemaakt. “Dat was super leuk om te doen.” Melita dacht dat het maken van een maquette heel moeilijk zou zijn, maar dat viel reuze mee. “Ik heb ook echt veel geleerd. Ook dat ik dingen kan die ik niet dacht te kunnen.” Alle vier vinden ze het bijzonder dat ze mee mogen denken met volwassenen.

Bang voor te wilde plannen

Wethouder Sonja geeft aan dat ze vanaf de start veel vertrouwen had in de kinderen. “Mijn collega’s bij de gemeente hadden er ook zin in, maar met kinderen samenwerken is toch wel even wennen. Sommigen waren bang voor te wilde, dure plannen. Ik heb wel eens een ambtenaar benauwd horen vragen of de kinderen wel op de hoogte zijn van het bestemmingsplan.” Remona vult aan dat er natuurlijk ook wel eens ‘een McDonalds in de school’ of een ‘mega-achtbaanpark’ voorbij kwam, maar daar zijn het ook kinderen voor, vindt ze. Het merendeel van de plannen bleek goed uitvoerbaar. “Het mooie is dat de leerlingen ook in staat bleken aan andere dorpsgenoten te denken. Zo bedacht een kind naast een trampolinepark een groot schaakbord en restaurant met terras voor de ouders. Ook is er een idee voor een jeu de boules-baan voor ouderen”, volgens Remona.

Durf te dromen

Janneke van de GGD zag ook mooie ideeën voorbij komen. Van een klimmuur tot een speciale graffitimuur, zodat er niet meer overal graffiti wordt gespoten. “De verwachting was dat kinderen alleen aan speeltoestellen zouden denken, maar ze hadden meer oog voor duurzaamheid en veiligheid.” Wethouder Sonja was erg onder de indruk van een duurzaam idee waarin de energie die vrijkomt bij het trampolinespringen gebruikt wordt om elektrische auto’s op te laden. “Zoiets is toch geweldig inspirerend? Wij volwassenen komen daar niet op. We zouden meer zoals kinderen moeten dromen. We moeten ook niet te snel denken dat iets niet mogelijk is. Newton kreeg een appel op zijn hoofd en bedacht toen de wet van de zwaartekracht. Wie weet zit er wel een briljant idee bij.”

Wethouder Sonja heeft in dit project heel veel van de kinderen geleerd. “We hebben wel eens gewoon een speeltoestel geplaatst. Zo van: we hebben ook weer aan de kinderen gedacht. Uiteindelijk werd het toestel nauwelijks gebruikt. Nu bleek dat kinderen zich niet prettig voelden door afval en graffiti in de buurt en meer behoefte hebben aan een natuurlijke speeltuin in het groen. We hebben toen niet voldoende naar de omgeving en de behoefte van de gebruikers gekeken.”

Grote betrokkenheid

Remona, Janneke en Sonja merkten in de loop van het project dat veel dorpsbewoners zich betrokken voelden. Vóór het project was het ouderwetse dorpsgevoel ver te zoeken. Er was weinig betrokkenheid en samenhang onder de inwoners. “Vanuit de school werden eerst de ouders betrokken, vervolgens zag je een olievlek ontstaan”, zegt Sonja. “Een school is toch het hart van een gemeenschap, een verbindende factor. De betrokkenheid vanuit de buurt was hoog. Ondernemers, scouting, de dorpsraad: iedereen denkt en doet mee. Er is ook een idee voor een camping. Kamperen in eigen dorp leek een leerling leuk. Onze hovenier heeft aangeboden een groenstrook te zoeken waarop dat mogelijk is en ook andere ondernemers willen hun steentje bijdragen.”

Toekomstige terugkeer leerlingen

Remona vervolgt: “Het mooie is dat je de kinderen van nu hopelijk voor langere tijd aan je bindt. Kinderen uit groep 8 laat je los. De wereld in. Je hoopt dat ze na hun studie weer terugkeren naar Sluiskil, omdat het daar zo fijn is. Als je zelf een bijdrage aan de leefbaarheid hebt geleverd, voel je je veel meer betrokken. Dit project laat zien dat je altijd wat kunt betekenen voor de plek waar je leeft.”

Op de slotbijeenkomst mocht iedereen zijn favoriete idee invullen. Het winnende idee wordt uitgevoerd, maar er wordt gekeken of er ruimte is om meerdere plannen te realiseren. Volgens Janneke overheerste op de bijeenkomst het gevoel van trots en saamhorigheid. Het gevoel van samen wat moois te hebben gedaan. Remona: “Het heeft veel tijd en energie gekost, maar het is het waard geweest. Kinderen zijn de toekomst en kunnen de wereld veranderen.”

De vier kinderen kunnen de Leefplekmeter aan alle scholen aanraden. Thijmen: “Het was een groot avontuur en super leuk om te doen. Het dorp wordt nu nog mooier denk ik.” Wethouder Sonja: “Ik hoop dat alle kinderen uit Sluiskil nu en in de toekomst denken: Dit dorp is mijn thuis. Hier hoor ik.”

Bekijk hier de Leefplekmeter

In Sluiskil is de aangepaste kinderversie gebruikt.

Lees ook de andere verhalen in deze serie

• ‘De uitslag van de Corona-test is positief: dan heb je het toch niet?’
• “Zonder betrekken doelgroep, geen goede voorlichting”
• Jonge vrijwilligers leren ouderen digitale vaardigheden: ‘Oud en jong moeten vaker samen optrekken’
• ‘Eindelijk doe ik mee aan de samenleving’
• ‘Ik wil altijd sleutelpersoon blijven’
• ‘Mijn huisarts en ik zijn een team’