Ik zit in de trein en kijk uit het raam. Mijn naam is Kiran. Ik werk als onderzoeker bij Pharos. Het is een donkere grijze dag. Voor mijn werk ben ik onderweg naar een basisschool in een achterstandswijk. Hier gaan veel vluchtelingenkinderen naartoe. Ik wil graag met hen in gesprek over hun welbevinden op school. Dat is een heel breed onderwerp. Zo kunnen we het hebben over de moeilijkheidsgraad van de lessen en een veilige sfeer op school, maar ook over het aantal knuffels en speelgoedauto’s in de klas.

Onderweg naar school

Eenmaal uit de trein stap ik de bus in die me naar de school brengt. De hele route ben ik weer naar buiten aan het kijken. Ik schrik van de armoede in de wijk. De flats zien er net zo grijs uit als de hemel. Ook de buitenkant van het schoolgebouw is grijs. Als ik word binnengelaten, komen mij gelukkig wel vrolijke kleuren tegemoet.

Na wat begroetingen en spullen klaarzetten is het wachten op de kinderen. Langzaam druppelen ze binnen. Acht in totaal, uit groep 6, 7 en 8. Vanaf het eerste moment is het chaos. Het wordt nog een uitdaging om dit in goede banen te leiden, denk ik. Alle kinderen zien er opgewekt uit. Dat stelt me gerust. Ik stel mezelf voor en vertel waar we over gaan praten. De sfeer is goed; de kinderen noemen me zelfs ‘juf’.

“Van binnen ga ik kapot”

Eerst lachen we, maar de sfeer verandert snel. De kinderen vertellen wat zij hebben meegemaakt in hun thuisland. De verhalen zijn schrijnend. Een kind vertelt dat hij slechthorend is door een bomexplosie. Daarna vertelt een meisje: “Ik heb last van depressies. Dat komt doordat mijn moeder is overleden. Ze was zwanger van mijn zusje. Mijn vader heeft me niet opgevoed. Ik zag hem alleen soms, en heb geen sterke band met hem. Ik denk vaak aan zelfmoord. Maar als ik aan zelfmoord denk, dan doe ik het niet. Er zijn dan mensen die me gaan missen. En dat wil ik niet. Ik ben iemand die er van buiten blij uitziet, maar van binnen ben ik gebroken. Ik lach en doe alsof het oké gaat, maar ik lieg. Van binnen ga ik kapot.”
Een Roemeens jongetje reageert: “Ik had dit gevoel ook toen ik in Roemenië alleen met m’n oma en tante woonde, zonder mijn ouders. Nu woon ik bij mijn moeder en ben ik veilig.”

Aandacht voor welbevinden

Na het gesprek ben ik aangedaan. Deze kinderen hebben zo ontzettend veel meegemaakt. Daarom is het belangrijk dat scholen aandacht hebben voor hun welbevinden. Kinderen van vluchtelingenouders krijgen sommige sociaal-emotionele vaardigheden niet mee van hun ouders. In de hectiek van het vluchten hebben ouders minder tijd voor het opvoeden en ondersteunen van hun kinderen. Daarom weten sommige kinderen bijvoorbeeld niet hoe ze om moeten gaan met negatieve emoties en gevoelens. Het helpt als ze hier op school hulp bij krijgen. Als de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen verbeteren, heeft dit een positieve invloed op hun welbevinden en gezondheid. Door sociaal-emotionele vaardigheden te verbeteren, voorkom je bijvoorbeeld psychische problemen op latere leeftijd.

Thuiskomen op school

Vluchtelingenkinderen zien hun school vaak als een plek om tot rust te komen; als een thuis. In deze thuishaven kun je goed werken aan het verbeteren van sociaal-emotionele vaardigheden van de kinderen. Zo vertelden een van de kinderen die ik sprak: “Ik wil graag praten over mijn depressieve gevoelens. Ik kan dat op school. Je hebt iemand nodig”, en “op school kan ik lekker spelen om te ontspannen. Je kunt nieuwe vrienden maken en elkaar leren kennen. Dat is gezond voor je.”

Pharos helpt

Vluchtelingenkinderen willen, zoals alle kinderen, het liefste een normaal leven. Ze zijn wereldreizigers. Dat geeft hen kracht. Maar het migreren en je vestigen in een nieuw land heeft ook veel impact op deze kinderen. Hoe kan een school eraan bijdragen dat kinderen zich welkom voelen? En hoe zorgen ze ervoor dat kinderen zich gezond kunnen ontwikkelen in een prettig schoolklimaat? Dat is waar wij, samen met het Trimbos-instituut en de Gezonde School, aan werken met onze “Welbevinden op School”-projecten. Daarnaast bieden we ondersteuning aan professionals om het welbevinden van kinderen op school te verbeteren. Bijvoorbeeld door middel van de Praktijkkaart welbevinden en gelijke kansen. Meer weten? Alle informatie die we hebben over vluchtelingenkinderen vind je hier.