“Ik ga niet naar de dokter. Ik neem geen pilletjes. Ik ga niet naar de gemeente. Ik bel niet met de belasting. Wijkteam? Volgens mij hebben wij zoiets niet. Ik ga er in ieder geval niet heen. Wil je weten waarom? Vraag het me. Praat met me.”

Veel inwoners in wijken met sociaaleconomische achterstanden kunnen haarfijn uitleggen wat wel en wat niet werkt in pogingen hun kwaliteit van leven te verbeteren. Als we passend aanbod willen bieden is het belangrijk om het gesprek aan te gaan over de vragen die zij hebben. Niet alleen over gezondheid, veiligheid, omgeving, financiën en welzijn in algemene zin, maar ook over hoe de gemeente werkt, de huisartsenpraktijk, de spoedeisende eerste hulp, de verzekering. En over kosten, eigen risico, vergoedingen.

Zorg niet toegankelijk

Voor veel mensen is het Nederlandse (zorg)systeem nog onvoldoende toegankelijk: het vinden en krijgen van de juiste hulp; te ingewikkelde informatie, adviezen, en behandelplannen. Bovendien hebben zij zorgen over eigen bijdragen, reisafstanden, privacy en onbegrip van zorg- en hulpverleners. Die soms heel reële zorgen gaan gepaard met negatieve ervaringen, afwijzingen en verkeerde behandelingen – zowel onder- als overbehandeling wat weer onnodige zorgkosten met zich meebrengt.

Als je luistert naar deze verhalen heb je heel waardevolle en bruikbare input in de zoektocht naar oplossingen. Ook de professionals die mensen dagelijks zien, weten heel goed wat werkt. Zij staan midden in de praktijk. Zij hebben hun tanden al jaren stuk gebeten op oplossingen. Ook zij hebben veel bruikbare kennis. Laten we ervoor zorgen dat we die input gebruiken.

Al die kennis geeft inzicht in de verscheidenheid aan personen, aan verscheidenheid in sociaaleconomische posities en de verscheidenheid aan behoeften die daarbij horen. Het geeft inzicht in waarom differentiatie in zorg en ondersteuning zo noodzakelijk is. En ook waarom dat maatwerk lokaal gefaciliteerd moet worden. Met die kennis kunnen we preventie, zorg en ondersteuning eenvoudiger en toegankelijker maken. Door de juiste vragen te stellen en de juiste gesprekken te voeren, kunnen we de juiste zorg op de juiste plek en voor de juiste mensen realiseren.

Absolute noodzaak voor het ophalen en benutten van deze kennis: gelijkwaardigheid. Deze kennisuitwisseling moet een dialoog zijn tussen gelijken. En niet eenmalig, maar continu, in een taal die iedereen begrijpt. Ga het gesprek aan. Luister. Leer.

Regionale tafels

Binnenkort gaan verzekeraars, zorg- en welzijnsaanbieders en gemeenten met elkaar om regionale tafels zitten. Over onderwerpen als digitalisering, eHealth, substitutie, data-analyse, vroegsignalering en preventie, oplopende zorgkosten en personeelstekorten in de zorg. Noodzakelijk om zorg effectiever en efficiënter te maken en vooral betaalbaar te houden.

Er is een risico dat er vooral over de kwaliteit van de interventies en het aanbod wordt gesproken, over regionale ketens bijvoorbeeld of verplaatsing van zorg uit de ziekenhuizen naar de eerste lijn en naar de mensen thuis. Dat het gaat om financieringsmodellen, sturingsvraagstukken en governance, zonder in gesprek te gaan over de verschillende zorg en ondersteuningsbehoeften en mogelijkheden van inwoners.

Onze wens is dat ze ook praten over en met de mensen voor wie oplossingen het hardst nodig zijn. Voor wie de kwaliteit van leven het meest kan en moet verbeteren. Om zo verplaatsing van kosten naar nieuwe producten te voorkomen en de aandacht voor betere gezondheid voor iedereen te intensiveren.

We hebben voor de deelnemers aan die regionale tafels vier adviezen die volgens ons bijdragen aan het verwezenlijken van deze opdracht:

• Ga in gesprek met mensen om wie het gaat en met andere partijen die een rol spelen in hun leefwereld – van de buurtsuper tot de kroegeigenaar – voordat er afspraken worden gemaakt over efficiënte zorg en ondersteuning in de regio.
• Gebruik bestaande kennis over toegankelijkheid en effectiviteit van zorg en welzijn voor mensen in kwetsbare situaties. Gebruik die kennis ook bij het maken van budgetafspraken.
• Implementeer bestaande interventies en processen niet zonder deze te toetsen bij mensen die daar nu geen gebruik van maken. Leer waarom zij dat niet doen.
• Gebruik aanbevelingen om sociaaleconomische gezondheidsverschillen terug te dringen. Neem deze aanbevelingen op in het beleidsplan van de regiotafel en vervolgens in inkoopcriteria, subsidievoorwaarden en uitvoeringsplannen.

Wissel kennis uit op basis van gelijkwaardigheid. Ga het gesprek aan. Niet alleen aan de regionale tafels, maar ook daarbuiten. Praat niet alleen over, maar ook met de mensen om wie het gaat. Zo realiseren we samen echt de juiste zorg op de juiste plek voor de juiste mensen.

Heb je mooie voorbeelden over gesprekken in de wijk? Deel die kennis, samen met dit blog, in je netwerk! Wil je meer weten? Kijk bij ‘Bereiken en betrekken’.