De werkgroep Kansrijke Start in de regio IJmond komt voort uit een werkgroep Sociale Verloskunde. Daarin werken sinds 2015 vertegenwoordigers van IJmond Geboortezorg intensief samen met jeugdgezondheidswerkers van JGZ Kennemerland. IJmond Geboortezorg is een samenwerkingsverband van verloskundige praktijken, het Rode Kruis Ziekenhuis en twee kraamzorgbureaus in de regio. Via de JGZ is de werkgroep in contact gekomen met ambtenaren jeugd en zorg van zes gemeenten (IJmuiden, Velsen, Uitgeest, Beverwijk, Heemskerk en Castricum). Samen vormen zij nu de werkgroep Kansrijke Start.

Sociale domein

De werkgroep heeft eind 2019 een bijeenkomst gehouden met sociale teams van Beverwijk, Heemskerk en Velsen. Hierin hebben de aanwezigen verkend wat in de eerste 1000 dagen de knelpunten zijn en hoe zwangeren in een kwetsbare situatie beter geholpen kunnen worden. Een van de gesignaleerde aandachtspunten was dat bepaalde groepen zwangere vrouwen weinig kennis hebben over de Nederlandse geboortezorg. Sommige vrouwen weten bijvoorbeeld niet wat de taken zijn van een verloskundige, of verwarren kraamzorg en verloskunde met elkaar. Ook signaleerde men dat anderstaligen, laaggeletterden en mensen in een kwetsbare situatie soms lastig te bereiken zijn met schriftelijke informatie over de zwangerschap en de geboortezorg. Dit kan er bijvoorbeeld toe leiden dat vrouwen te laat starten met zwangerschapsbegeleiding of geen gebruikmaken van kraamzorg.

Animaties in vijf talen

In 2019 heeft de werkgroep subsidie ontvangen van de gemeenten Heemskerk, Beverwijk en Velsen voor het ontwikkelen van vijf animaties rondom de geboorte van een kind, die bedoeld zijn voor anderstaligen, laaggeletterden en gezinnen in een kwetsbare situatie. De werkgroep is hiermee aan de slag gegaan en in december 2020 zijn de animaties online gepubliceerd op de website en het YouTube-kanaal van IJmond Geboortezorg en de website van JGZ Kennemerland. De animaties geven informatie over zwangerschap en gezondheid, de geboortezorg in Nederland, ouderschap, stress en sociale problemen, en hulpverlening daarbij. Bij elk filmpje staan links naar meer informatie voor de zwangere vrouw en haar partner. De animaties zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels, Pools, Turks en Arabisch en zijn ondertiteld.

Ontwikkeling van de animaties

De werkgroep heeft aan de hand van de bijeenkomst met wijkteammedewerkers gebrainstormd over de thema’s van de animaties, welke talen nodig waren en of ondertiteling een meerwaarde had. In elk stadium van de ontwikkeling heeft de projectleider de werkgroepleden en wijkteamvertegenwoordigers om feedback gevraagd: op de scripts/storyboards, teksten, afbeeldingen, voice-overs en conceptanimaties.

Ook heeft het team advies gevraagd aan Pharos. Daarvan heeft men veel geleerd. Bijvoorbeeld dat je heel goed moet kijken naar wat er precies op de afbeeldingen staat. Zo heeft het team heel lang niet opgemerkt dat er in een afbeelding twee wijnglazen op tafel stonden. Ook waren de begeleidende teksten in het begin nog veel te ingewikkeld. Enkele afbeeldingen en ook enkele teksten zijn daarom aangepast. Maar de grootste verandering is het tempo geweest van de informatieoverdracht. Dat was volgens Pharos veel te hoog.

Bereiken anderstaligen en laaggeletterden

De werkgroep verwacht dat met name anderstaligen en laaggeletterden de animaties niet makkelijk op de websites zullen vinden. Daarom heeft men besloten om ansichtkaarten te laten drukken met een QR-code. Die kunnen de verloskundigen en kraamverzorgenden uitreiken aan alle zwangeren tijdens een consult of huisbezoek tijdens de zwangerschap. Kraamverzorgenden in de regio bezoeken alle zwangeren om informatie te geven over hun werk. Ook huisartsen zullen de kaarten ontvangen om gericht uit te delen aan bijvoorbeeld zwangeren in hun praktijk die nauwelijks Nederlands spreken.

Opbrengsten voor de lokale coalitie

Werkgroepleden en medewerkers van de sociale teams weten elkaar nu beter te vinden. Ook hebben zij meer kennis van elkaars werk en meer begrip voor elkaars uitdagingen. Zo hadden wijkteammedewerkers eerder weinig kennis van wat de verloskundige precies doet. En veel verloskundigen en anderen in de geboortezorg wisten niet goed wat een sociaal team wel of niet kan betekenen voor een gezin in een kwetsbare situatie.

Er is nu een grotere bereidheid om met elkaar het probleem te analyseren, in plaats van het ‘bij elkaar over de schutting te gooien’. Er is een groter besef dat bijvoorbeeld een Poolse zwangere met relatieproblemen niet het probleem is van de verloskundige of van de wijkteammedewerkers, maar een probleem van een inwoner dat gezamenlijk moet worden opgelost.

Tips voor het ontwikkelen van animaties:

• Kijk eerst of er elders al geschikte animaties bestaan. Met kleine aanpassingen aan het logo en de weblinks zijn de animaties uit de regio IJmond ook geschikt voor andere samenwerkingsverbanden.
• Zorg ervoor dat iemand het voortouw neemt en de voortgang bewaakt.
• Zorg voor voldoende diversiteit in de ontwikkelgroep, zodat de feedback verschillende perspectieven vertegenwoordigt.
• Laat de conceptanimaties en teksten testen door laaggeletterden en anderstaligen of vraag advies aan Pharos.

Bekijk de animaties