Samenwerken doe je niet om het samenwerken. Dat doe je met een reden, zoals een kansrijke start voor ieder kind. Samenwerking is cruciaal om gezondheidsrisico’s en sociale problemen tijdig te signaleren en op te vangen. Dat lukt niet door één partij! Hiervoor zijn collega’s van meerdere beleidsterreinen nodig en partners uit het medische én het sociale domein. In alle jaren waarin ik als adviseur in gemeenten kom heb ik gezien dat samenwerken een uitdaging is en zeker als de samenwerking domein overstijgend is. Gelukkig zag ik ook hoe samenwerking tussen twee uiteenlopende werelden wél lukt en effectief kan zijn. Samenwerken kun je leren. In dit blog vertel ik je hoe.

Tips voor succesvol samenwerken

Als adviseur voor het programma Kansrijke Start ondersteun ik gemeenten bij het bouwen en versterken van lokale coalities tussen het medische en het sociale domein. De fasen waarin gemeenten en coalities zich bevinden verschilt. Advisering bij samenwerking is dus maatwerk, maar er zijn wel een aantal knoppen waar je aan kunt draaien. Nu is er veel theorie te vinden over samenwerken. Wij werken o.a. met  de vijf condities voor kansrijk samenwerken ontwikkeld door bureau Common Eye. We merken dat deze houvast  geven om op een samenhangende manier naar de samenwerking binnen de lokale coalitie in jouw gemeente te kijken. Ik licht de  vijf condities voor kansrijk samenwerken hieronder toe.

Deze condities gebruikten we deze zomer tijdens werksessies over samenwerken aan Kansrijke Start. Deelnemers gingen zelf aan de slag met hun eigen samenwerkingsproces en de uitdagingen die ze daarbij tegenkomen. Je bewust zijn van deze condities en hoe deze in jouw situatie een rol spelen, helpt vaak al. Deelnemers vonden het fijn om te horen dat ook anderen met vergelijkbare dilemma’s worstelen. Met elkaar zijn oplossingsrichtingen besproken en kwamen deelnemers op ideeën waar ze zelf nog niet aan gedacht hadden.

1. Werk aan een gedeelde ambitie

Partijen gaan pas samenwerken wanneer zij geloven dat de samenwerking meerwaarde oplevert. Zorg daarom voor een gedeelde ambitie waarin alle partijen zich herkennen. Uit onderzoek blijkt dat de gedeelde ambitie soms niet goed wordt ‘doorleeft’ samen en dat hier verschillende beelden over bestaan. Voorkom dit door de vertaalslag te maken naar wat je gaat doen samen. Maak het concreet! Zodat er een eenduidig beeld is van de gezamenlijke opdracht.

2. Doe recht aan ieders belangen

Belangen van de betrokkenen aan tafel zijn vaak divers. Hoe beter je weet met welke belangen partijen aan tafel zitten, hoe beter je hier rekening mee kunt houden. Bespreek daarom ieders belangen en zorg dat je met respect voor elkaars belangen uiteindelijk tot een oplossing komt. Zet de belangen op de agenda! Dan hou je ze ook tijdens het proces in het vizier.

3. Werk aan goede persoonlijke relaties

Samenwerken is mensenwerk; de relatie en het vertrouwen in elkaar zijn net zo belangrijk als de inhoud. Dit kun je sturen door regelmatig elkaar op te zoeken en letterlijk met elkaar in één ruimte in gesprek te gaan. In Coronatijd is dat misschien wat lastiger te organiseren maar met voldoende afstand kan er veel. En je kunt natuurlijk ook wat vaker één op één een (online) gesprek plannen. Zoek elkaar op, ook digitaal en zorg voor regelmatige update-mails!

4. Organiseer de samenwerking

Zorg voor een professionele organisatie van de samenwerking. Dat biedt structuur en helderheid voor alle betrokkenen. Doe dit in het begin vooral zo ‘licht’ mogelijk. Dat geeft flexibiliteit in het vervolgproces. Opschalen kan altijd nog. En begin pas met het praten over hoe je het wilt organiseren als helder is wat je samen wil bereiken.

5. Zorg voor een helder proces

Een goede samenwerking vraagt om duidelijkheid over het proces. Bespreek met elkaar de vragen: hoe doen we de juiste dingen op het juiste moment en welke stappen zetten we daarbij? Hoe komen we tot besluitvorming?  Iedere partij heeft een eigen intern proces, hou daar rekening mee en stroomlijn dat met elkaar. Bespreek ook wie welke rol heeft en bij wie de regie ligt. Maak heldere afspraken over het proces dat biedt houvast.

De fase waarin je dit alles met elkaar verkent duurt vaak langer dan je vooraf bedenkt. Neem die tijd om het goed af te stemmen, daar heb je later in het proces profijt van.

Hét recept

Kortom:  samenwerken kun je leren. Hét recept bestaat niet, maar zoek naar de  juiste mix van alle genoemde ingrediënten. Hou daarbij het doel voor ogen en zorg dat alle partijen dit omarmen. En sta af en toe stil bij hoe de samenwerking gaat; gaandeweg kan er veel veranderen.

Meer informatie of contact

Wil je meer weten over hoe jij effectief kunt samenwerken binnen de lokale coalities Kansrijke Start in jouw gemeente? Laat het ons weten via kansrijkestart@pharos.nl
Hanneke en haar collega’s helpen je graag op weg.