Vol verwachting klopt ieders hart. Ook het mijne. Meer dan 40 partijen zijn in gesprek om te komen tot een preventieakkoord. Dat kun je bijna niet gemist hebben als je iets in het preventieveld doet. Het wordt een akkoord met grote en belangrijke doelen en ambities op het gebied van roken, alcohol en overgewicht. Stevige ambities om te komen tot een land waar de inwoners gezonder zijn.

Allemaal gezonder

De grote vraag is hoe we met elkaar voldoende verschil maken om die ambities werkelijkheid te laten worden. Hoe zorgen we ervoor dat dit akkoord echt gaat werken voor iedereen? Ook voor de mensen die dit het hardst nodig hebben? Hoe voorkomen we dat niet alleen de hoger opgeleide inwoners in de betere buurten straks hun leefstijl aanpassen? Hoe zorgen we dat we allemáál gezonder worden?

Mensen met een lage sociaal economische positie lijden vaker aan chronische aandoeningen, weten we uit onderzoek. Hoe lager op de sociale ladder, hoe hoger het risico op chronische ziektes en vroegtijdige sterfte door bijvoorbeeld hart- en vaatziektes, suikerziekte en kanker. Je maatschappelijke positie wordt in sterke mate bepaald door opleiding en inkomen, en een eventuele migratieachtergrond. Bij mensen in die lagere positie is vaak sprake van een opeenstapeling van gezondheids- en sociale problemen en chronische stress. We hebben het dan over onder andere armoede en schulden, eenzaamheid, slechte woonomgeving of sociale uitsluiting*.

Samenwerking en lokaal maatwerk

Gaat het ons lukken om ook deze groepen gezonder te maken? Dat kan alleen als we interventies op leefstijl combineren met oplossingen voor dieperliggende oorzaken. Daarvoor moeten  zorgprofessionals als huisartsen, fysiotherapeuten, diëtisten, buurtsportcoaches en leefstijlcoaches samenwerken met professionals uit het sociaal domein, met schuldhulpverleners en jobcoaches en ook met ambtenaren die zich bezig houden met inrichting van de openbare ruimte. Het is belangrijk dat professionals en beleidsmakers standaard toetsen of acties en interventies op thema’s als gezonde keuzes, leefstijl, alcohol, roken en overgewicht ook werken voor mensen met een lagere sociale positie. Wanneer we de effectiviteit van interventies willen verhogen, is het nodig dat professionals betrokken bij de uitvoering beschikken over competenties als stress-sensitieve dienstverlening, persoonsgerichte zorg en motiverende gespreksvoering. En tenslotte, om de mensen te bereiken die het het hardst nodig hebben, helpt het om met bewoners samen op te trekken als onderdeel van een brede (community) aanpak. Samenwerking en maatwerk op lokale leest geschoeid is nodig om dat voor elkaar te krijgen.

Mijn oproep aan de ondertekenaars: Ga samen het verschil maken en differentieer in aanpak, interventies en maatregelen. Ben creatief en zorg dat iedereen meedoet. Dan gaan we verbeterpercentages zien die het verschil maken. Pharos doet mee.

Dit blog is geschreven voor de NPHF Federatie voor Gezondheid. De NPHF verenigt meer dan 65 organisaties die een positieve bijdrage leveren aan de gezondheid van de bevolking.

* zie ook Verschil moet er zijn! De inaugurale rede van hoogleraar Gezondheidsverschillen Maria van den Muijsenbergh (maart 2018).