Veel nieuwkomers kampen met gezondheidsklachten. Met name psychische klachten kunnen de inburgering belemmeren. Pharos en KIS onderzochten hoe gemeenten statushouders met gezondheidsproblemen kunnen ondersteunen. De lessen en aanbevelingen bieden gemeenten handelingsperspectief, zeker met oog op het nieuwe inburgeringsstelsel.

Slecht slapen, hoofdpijn, depressieve klachten… Het zijn slechts voorbeelden van gezondheidsklachten waar nieuwkomers mee kampen. Van de Syrische nieuwkomers ervaart maar liefst 41 procent psychische klachten. Klachten die de inburgering en het leren van een nieuwe taal in de weg staan. Hoe kan dit verbeteren? In samenwerking met Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS) deed Pharos een verkennend onderzoek naar welke rol gezondheidsproblemen spelen bij het inburgeren en hoe gemeenten statushouders met gezondheidsproblemen kunnen ondersteunen. Uit dit onderzoek is het rapport ‘De rol van gezondheid bij inburgering van statushouders’ tot stand gekomen.

Gemeenten krijgen de regie

In 2021 gaat het nieuwe inburgeringsstelsel in. Dan krijgen gemeenten regie op inburgering en participatie van statushouders. Ook komt er meer ruimte voor maatwerk voor nieuwkomers die door gezondheidsproblemen beperkt worden in hun vermogen om te leren of te werken.

Psychische klachten invloed op inburgering

Uit het rapport van Pharos en KIS blijkt dat met name psychische (en psychosociale) klachten een negatief effect hebben op inburgering. Psychische klachten brengen minder concentratie en een slechter geheugen met zich mee. Dit heeft invloed op de mate van leerbaarheid en taalverwerving.
Het vroeg signaleren van deze klachten is erg belangrijk. Gezondheidsklachten openbaren zich namelijk niet altijd meteen. Pas wanneer iemand tot rust is gekomen in Nederland, steken deze klachten vaak de kop op. Ook durven veel mensen deze klachten zelf niet aan te kaarten en weten ze de weg niet naar passende zorg. Zo blijven gezondheidsklachten vaak verborgen.

Belangrijke aanknopingspunten

Volgens Pharos biedt het nieuwe inburgeringsstelsel op verschillende manieren kansen om in te zetten op gezondheid, zoals door:

• gezondheid vanaf de brede intake bespreekbaar te maken, maar ook daarna een terugkerend thema te laten zijn;
• maatwerk te bieden door een aanbod te kiezen waarin mensen optimaal kunnen presteren ondanks eventuele belemmeringen. Het gaat dan om aantal uren, maar ook om het combineren van werken en leren in duale trajecten;
• de competenties van de betrokken professionals te vergroten, zoals op het gebied van gezondheid en cultuursensitief werken.

De aanbevelingen voor gemeenten

Deze vernieuwingen bieden dus kansen voor de kwetsbaardere nieuwkomer. Een voorwaarde is dat de gemeenten inderdaad inzetten op gezondheid als factor die mede bepaalt of de inburgering optimaal wordt benut. Daarom hebben Pharos en KIS vier aanbevelingen voor gemeenten.

• Ontwikkel een signalerings- en verwijzingsstructuur voor statushouders met gezondheidsproblemen
• Betrek docenten en andere betrokkenen bij het signaleren van gezondheidsproblemen
• Voorkom dat statushouders vanwege gezondheidskwesties onder hun niveau inburgeren
• Besteed aandacht aan zelfredzaamheid en gezondheidsvaardigheden

Bekijk het rapport ‘De rol van gezondheid bij inburgering van statushouders’

Speciaal voor klantmanagers en consulenten in de gemeente ontwikkelde Pharos een handreiking over gezondheid van statushouders. Hoe herken je signalen, hoe maak je gezondheid bespreekbaar en wie schakel je in? Binnenkort verschijnt een update van deze handreiking.

Wil je in gesprek over hoe je gezondheid kunt meenemen in de voorbereiding op het nieuwe inburgeringsstelsel? Evert Bloemen en Elize Smal kunnen je helpen.