Hanadi Saeed werkte in Syrië als arts, met als specialisatie Family Medicine. Een beroep dat enigszins vergelijkbaar is met een huisarts hier. Met veel plezier werkte ze in een kliniek voor vrouwenziekten en diabetespatiënten. Ze moest vluchten voor de burgeroorlog en daarmee gaf ze ook haar werk en patiënten noodgedwongen op. Haar man verkocht zijn tandartsenpraktijk. De opbrengst was hard nodig om weg te komen en elders een nieuw leven op te bouwen.

Inmiddels zijn we vijf jaar verder. Hanadi heeft grote stappen gemaakt. Ervaringen die ze graag deelt met Syriërs die nog maar kort in ons land zijn en tegen de problemen aanlopen die zij ook heeft ervaren. Als Sleutelpersoon bij Pharos zet ze zich in voor Syriërs Gezond. Daar komt haar medische achtergrond goed van pas. Maar vooral ook haar persoonlijke ervaringen. Want Hanadi weet: ‘Helemaal op nul beginnen in een ander land, dat is het moeilijkste. Het is een lange weg, waar je veel geduld voor nodig hebt.’

Mediator bij Pharos

De ogen van Hanadi gaan twinkelen als ze vertelt over haar werkzaamheden bij Pharos. Haar behoefte om iets voor anderen te betekenen, is groot. Nu ze dat niet meer in haar oude beroep kwijt kan, is het vrijwilligerswerk des te belangrijker voor haar.

‘Ik ben de mediator tussen Syriërs en andere organisaties in de regio. Denk bijvoorbeeld aan gemeenten, scholen, ziekenhuizen of verenigingen. Als tolk, voor mentale of praktische steun, voor al het regelwerk. Syrische nieuwkomers lopen tegen dezelfde problemen aan als ik een paar jaar geleden. Zij hebben vragen zoals: Hoe vind je een huis; hoe regel je een zorgverzekering; kan de rest van het gezin ook overkomen; hoe vind ik een baan? Ik ga bijvoorbeeld mee naar het ziekenhuis, of help een brief opstellen.

Voor Syriërs die pas kort een verblijfsvergunning hebben, ligt er een hoop regelwerk. Daarbij is er niet alleen een taalbarrière, maar lopen ze ook tegen cultuurverschillen en andere gewoonten aan. Het zorgsysteem is hier bijvoorbeeld heel anders. In Syrië kun je gewoon zonder afspraak een ziekenhuis binnenlopen en terecht bij de specialist. Je kunt er zelf antibiotica kopen bij de drogist. In Nederland loopt alles via de huisarts. Dat is wennen.’

Syriërs zijn harde werkers

Onder de Syrische vluchtelingen bevinden zich relatief veel hoger opgeleiden. En het zijn over het algemeen harde werkers, constateert Hanadi. ‘Daardoor lukt het lukt velen om in Nederland hun oude beroep weer op te pakken. Zij brengen het tot arts, tandarts, manager of een functie in de elektronica. Stap voor stap, maar het lukt. Natuurlijk is het lastig als je eerst de taal moet leren. Alle begin is moeilijk als je je leven opnieuw moet opbouwen.

Daarbij speelt ook een rol wat iemand heeft meegemaakt. Zo begeleidde ik een man die geen enkel initiatief nam. Hij zat totaal geblokkeerd in zijn emoties. Pas toen zijn vrouw en kinderen over konden komen naar Nederland, kwam hij in beweging. Het gaat nu een stuk beter met hem.’

‘Het is een lange weg’

Ook Hanadi heeft de hoop dat ze ooit haar oude beroep weer kan oppakken. Ze beseft dat ze weer op nul moet beginnen. Eerst zal ze de taal perfect moeten beheersen. En dan zijn er nog heel wat barrières te overwinnen. ‘We zijn vooral gevlucht voor de toekomst van onze kinderen. Maar natuurlijk mis ik ook mijn beroep. Ik probeerde stage te lopen bij mijn huisarts, waar ik steeds een andere reden kreeg waarom dat niet kon. Via Vluchtelingenwerk is het uiteindelijk wel gelukt om bij een huisarts mee te lopen. Het is een lange weg. Je moet hard werken en veel geduld hebben. Dat geldt ook voor mijn man; hij liep stage in een tandartsenpraktijk en werkt nu aan zijn BIG-registratie. Helaas heeft geen van ons een betaalde baan.’

Met het gezin op de vlucht

In haar rol als Sleutelpersoon komt Hanadi daadkrachtig, intelligent en professioneel over. Wanneer het over haar persoonlijk gaat, wordt duidelijk dat er emoties zijn waarover ze liever niet praat. Ze laat wel een prachtig gedicht zien van haar dochter, over het vluchten uit Syrië. Het gaat over de zee, die je vriend is als je in vrijheid leeft, maar je vijand kan worden op je vlucht naar een betere toekomst.

Hanadi en haar echtgenoot waagden de overtocht met vier kinderen tussen de 5 en 15 jaar. Na een week onder extreme omstandigheden op zee werden ze door de Italiaanse kustwacht gered. Over die reis wil ze niet veel kwijt. ‘Het was heel angstig, vooral de nachten.’

Steeds verhuizen

Via Italië en Frankrijk kwam Hanadi met haar gezin in Amsterdam terecht. Er volgden asielzoekerscentra in Ter Apel, Oranje (Drenthe) en Utrecht. ‘Het was een slecht jaar,’ vertelt ze. ‘Je hebt het nodige meegemaakt en dan is er nog zoveel onrust. Steeds verhuizen, alles regelen, de taal leren. De twee jongste kinderen stroomden meteen door naar een Nederlandse school. De oudste twee naar een internationale school. Na zes maanden in Nederland kwam er eindelijk een eigen plek: een huis in Lopik.’

De jongste zoon zit inmiddels in groep 6, de oudste dochter doet eindexamen vwo en zou daarna graag tandheelkunde studeren. Ook zij werkt als vrijwilliger bij Pharos.

‘Ik zoek overal de middenweg’

Hanadi steekt veel energie in de omgang met andere mensen, van allerlei culturen. Daar krijgt ze vriendschappen en hulp voor terug. Uit haar verhalen spreekt dankbaarheid voor de opvang hier in Nederland. Ze heeft Nederlandse vriendinnen, waarmee ze samen eet en spelletjes doet zoals Mens-erger-je-niet en Uno. ‘Ik ga zoveel mogelijk mee in Nederlandse tradities. Hier zijn afspraken en agendaplanning bijvoorbeeld heel belangrijk. Daarin moet je je gewoon aanpassen, zo werkt dat hier. Ik regelde ook zwemles voor een groep Syrische vrouwen. Om ze te leren zwemmen natuurlijk, maar ook omdat wij daar in onze cultuur anders mee omgaan. In Syrië leer je als kind om niet te kijken naar iemand die zich omkleedt. Hier is dat normaal en gebeurt het overal: op de gymles, aan het strand en in het zwembad. Ik zoek altijd naar een middenweg in dat soort situaties: door er een beetje in mee te gaan en toch de principes die horen bij ons geloof vol te houden.’

Vrijwilligerswerk biedt kansen

‘Het vrijwilligerswerk met Syrische vluchtelingen geeft me voldoening. Ik los graag de problemen van anderen op. Daarmee breng ik rust. Ik weet hoeveel er op je af komt als je nog maar kort in Nederland bent. Ik kan me iets voorstellen bij wat deze mensen hebben meegemaakt. Hun gevoel van onveiligheid, onzekerheid over de toekomst, alles moeten achterlaten. Ik ken het, dus ik kan hen helpen. Nog blijer ben ik als ik mijn medische achtergrond daarbij kan inzetten. Ik krijg er veel voor terug; het heeft mij kansen en contacten opgeleverd. Het is goed voor mijn netwerk en om de taal te leren. Dit is nu mijn leven. Ik ben hier gelukkig, vooral dankzij de aardige mensen om mij heen. En het belangrijkste: het gaat goed met onze kinderen. In hen zie ik de toekomst.’

Lees meer over sleutelpersonen