Op 1 januari 2018 wonen in Nederland bijna 41.000 vrouwen die zijn besneden. Naar schatting lopen 4.200 meisjes de komende 20 jaar risico op besnijdenis. Dat blijkt uit onderzoek van Pharos, expertisecentrum Gezondheidsverschillen in opdracht van het ministerie van VWS.

In Nederland wonen ruim 95.000 vrouwen die afkomstig zijn uit landen waar meisjesbesnijdenis een cultureel gebruik is. Naar schatting is 43 procent van hen besneden: bijna 41.000 vrouwen. Het grootste deel van hen (82 procent) komt uit Somalië, Egypte, Ethiopië, Eritrea, Soedan en Irak.

4.200 meisjes lopen risico

In Nederland is vrouwelijke genitale verminking (vgv) strafbaar, ongeacht door wie en waar de besnijdenis wordt uitgevoerd. Het is een vorm van kindermishandeling, een schadelijke traditionele praktijk. In Nederland wonen 38.000 meisjes in de leeftijd van 0-19 met tenminste 1 ouder uit een land waar vgv voorkomt. Van deze 38.000 meisjes lopen 4200 meisjes het risico besneden te worden in de komende 20 jaar.

Zij lopen dat risico vooral als hun ouders de traditie voorzetten en preventieve maatregelen hen niet bereiken. Het risico wordt beïnvloed door de duur van het verblijf in Nederland, sociale druk, kennis over wetgeving en (gezondheids)risico’s van vgv en houding ten opzichte van vgv. Hierbij moet worden opgemerkt dat het risico voor een deel van de meisjes pas echt reëel wordt wanneer zij het land van herkomst bezoeken. Er is geen aanwijzing dat besnijdenis van meisjes in Nederland zelf plaats heeft gevonden.

Zie ook: Infografic vrouwelijke genitale verminking – Feiten en cijfers rond omvang en risico van vgv in Nederland

De aanpak van vgv in Nederland

Naast het gevoerde zero tolerance beleid werken in Nederland meerdere partners in de zorg- en hulpverlening samen in de preventie en signalering van vgv, én in de zorg voor vrouwen die al besneden zijn. Met dit doel worden onder andere getrainde sleutelpersonen ingezet. Dat zijn mensen met dezelfde culturele achtergrond als de risicogroep. Zij vormen een brug tussen meisjes, vrouwen en hun families en de zorg- en hulpverleners. Ze geven voorlichting en stimuleren gedragsverandering in gemeenschappen waarin vgv een traditie is.

Samenwerking in de aanpak

“De preventie van meisjesbesnijdenis en de zorg voor vrouwen die besneden zijn, blijft onverminderd belangrijk in Nederland.” zegt Ramin Kawous, hoofdonderzoeker van ‘Vgv – Omvang en risico in Nederland, 2019’ bij Pharos. Hij onderstreept het belang van een stevige gezamenlijke aanpak op preventie en zorg. Die aanpak wordt in Nederland uitgevoerd door onder andere Veilig Thuis, Federatie van Somalische Associaties in Nederland (FSAN), Jeugdgezondheidszorg (JGZ), GGD GHOR Nederland en Pharos in haar rol als focal point meisjesbesnijdenis. De aanpak van vgv is onderdeel van het programma Geweld hoort nergens thuis van het ministerie van VWS.

Belang van betrouwbare, actuele cijfers

De cijfers in het rapport geven inzicht in de omvang van vgv in Nederland in 2019, en dienen als input voor gesprekken die het ministerie van VWS de komende maanden zal voeren met beroepsgroepen, kennisinstituten en partijen in het veld. Eind 2019 worden aanbevelingen voor verder beleid en aanpak van vgv geformuleerd.

Lees het volledige rapport hier

Onderzoek en focal point meisjesbesnijdenis

We ondersteunen (zorg)professionals en sleutelpersonen met kennis, materiaal en scholing over vgv. Het onderzoek ‘Vgv – Omvang en risico in Nederland, 2019’ is door Pharos in samenwerking met het Erasmus MC uitgevoerd in 2018/2019, in opdracht van het ministerie van VWS. De Radboud Universiteit, Universiteit Gent en het Koninklijk Instituut voor de Tropen waren vertegenwoordigd in de begeleidingscommissie.

Doel van het onderzoek was om te achterhalen wat de omvang (prevalentie) is van meisjesbesnijdenis in Nederland en hoeveel meisjes het risico lopen op besnijdenis (incidentie). Voor het onderzoek is onder meer gebruik gemaakt van gegevens over het vóórkomen van vgv in de landen van herkomst, en gegevens over de vrouwelijke migrantenpopulatie in Nederland.

Contact en meer informatie

Voor meer informatie over het onderzoek of vgv kun je contact opnemen met Michaela van Grinsven, senior communicatieadviseur Pharos.