Laaggeletterdheid in de praktijk – Taalniveau / effectieve communicatie
Hoe optimaliseer je de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden? Hieronder vind je een overzicht met (gratis) materialen en trainingen.
Hoe pas je je communicatie aan?
Je weet dat een patiënt laaggeletterd is of beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. Hoe pas je je communicatie aan?
- Gebruik eenvoudige taal, sluit aan bij het taalgebruik van de patiënt. Wil je hier meer over leren? Kijk dan eens naar de trainingen ‘Effectieve communicatie met laaggeletterden’ die Pharos aanbiedt.
- Stop niet te veel boodschappen of adviezen in één consult. Een patiënt kun je beter vaker en dan korter laten langskomen.
- Gebruik geen beeldspraak en uitdrukkingen.
- Stel open vragen, geen vragen waar de patiënt alleen ja of nee op kan antwoorden.
- Herhaal de boodschap en de kernpunten aan het einde van het consult.
- Maak gebruik van de terugvraag-methode om te controleren of je het goed hebt uitgelegd. Als de patiënt in eigen woorden kan vertellen wat er besproken en afgesproken is, heb je het goed gedaan.
Voorbeeldzinnen
- Je bent huisarts en hebt uitleg gegeven aan een patiënt. Je zegt: ‘Ik wil graag weten of ik het goed heb uitgelegd. Wat gaat u thuis vertellen?’
- Je bent huisarts en een patiënt komt voor een vervolgafspraak op het spreekuur. Je vraagt: ‘waar wilt u het over hebben?’
- Je bent apotheker(assistent) en zegt na het eerste uitgiftegesprek: ‘ik wil graag weten of ik het goed heb uitgelegd. Hoe gaat u dit medicijn innemen?’
- Je bent apothekersassistente of apotheker en een patiënt komt een herhaalrecept ophalen. Je vraagt: ‘hoe heeft u de medicijnen gebruikt?’
- En stel aan het eind altijd deze vraag: ‘welke vragen heeft u nog?’ dus NIET: ‘heeft u het begrepen?’ of ‘heeft u nog vragen?’
Checklists
- Checklist ‘Herkennen laaggeletterdheid’
- Checklist ‘Communicatie op maat – gesprekken voeren’
- Checklist ‘Observaties in de apotheek’
Eenvoudig beeldmateriaal
Begrijp je Lichaam is een website met eenvoudige afbeeldingen en teksten over het menselijk lichaam en veelvoorkomende klachten. De website is bestemd voor huisartsen en POH’s, maar ook andere zorgverleners vinden hem heel handig. Met Begrijp je Lichaam ben je beter in staat de voorlichting af te stemmen op patiënten voor wie eenvoudige uitleg nodig is, en dat zijn veel meer mensen dan je denkt. Ook hoger opgeleiden vinden eenvoudige uitleg heel plezierig.
Ik heb diabetes, wat kan ik doen? is een handboek om mee te geven aan de patiënt, met eenvoudige uitleg over: Wat is diabetes? Wat kunt u zelf doen? Wie helpt u?
Op bijsluiterinbeeld.nl kun je met behulp van pictogrammen zelf een bijsluiter samenstellen.
Vertaaltabel voor apothekers
De KNMP heeft een vertaaltabel gemaakt met gebruiksaanwijzingen – zoals ‘met eten innemen’, ‘kuur afmaken’ en ‘koel bewaren’ – in het Nederlands, Engels, Arabisch, Tigrinya (een van de belangrijkste talen in Eritrea) en Farsi (gesproken in Iran en Afghanistan). Apothekers kunnen de vertaaltabel uitprinten op A3-formaat en aan de balie inzetten.
‘Access of Refugees to Pharmacy Care in the Netherlands: A Qualitative Study on the Experience and Perceptions of Refugees and Health Care Professionals’
Samenvatting eerste bevindingen onderzoek Christelle Moussallem
