Gemeenten en zorgverzekeraar samen op weg naar optimale ketenaanpak Kansrijke Start in Zuid-Holland Zuid
In Zuid-Holland Zuid werken gemeenten sinds april 2023 officieel regionaal samen aan een Kansrijke Start aanpak. In het samenwerkingsverband zijn naast de gemeenten, de GGD, de twee VSV’s, de regionale jeugdgezondheidszorg-organisatie, de grootste huisartsenkoepel en ouders vertegenwoordigd.
Vanaf de start van dit samenwerkingsverband is ook zorgverzekeraar VGZ aangesloten. Eline de Koning, beleidsmedewerker van de gemeente Dordrecht en Ingrid Vaartmans, regiomanager van zorgverzekeraar VGZ vertellen over de aanleiding van de samenwerking en wat deze hen oplevert.
Vanaf de start van het regionaal samenwerkingsverband Kansrijke Start in Zuid-Holland Zuid is ook zorgverzekeraar VGZ aangesloten. Zorgverzekeraars en gemeenten zijn gezamenlijk financiers van de ketenaanpak Kansrijke Start en daarmee verantwoordelijk voor preventie, zorg en ondersteuning van inwoners in de 1e 1000 dagen. Afspraken binnen deze keten zijn nodig om (aanstaande) gezinnen in een kwetsbare situatie tijdens de 1e 1000 dagen structureel zorg, hulp en ondersteuning te bieden.
‘Het belang van de zorgverzekeraar is om de zorg toegankelijk, maar ook betaalbaar te houden, wij willen de zorg optimaal inrichten. Samenwerking met partners in de keten kan helpend zijn om vanuit verschillende perspectieven na te denken over de beste zorg voor wie dat nodig hebben’, legt Ingrid Vaartmans van zorgverzekeraar VGZ uit. ‘En mede daarom heeft VGZ ook met financiering mogelijk gemaakt om een verkenning te doen op de verbetering van het geboortezorglandschap.’
Samen zoeken naar oplossingen
De geboortezorg heeft bijvoorbeeld te maken met personeelstekorten. VGZ denkt dat dit knelpunt in de keten is op te lossen, maar voor een oplossing hebben partijen elkaar hard nodig. Ingrid: ‘Daarvoor hebben we partners nodig die voor dezelfde doelgroep zorg en ondersteuning bieden en die vinden wij in het regionaal samenwerkingsverband Kansrijke Start Zuid-Holland Zuid.’
In het samenwerkingsverband zoeken de verschillende partners naar oplossingen voor dit soort vraagstukken. Bijvoorbeeld door het onderzoeken van de mogelijkheid om uren voor kraamhulpzorg van mensen die minder hulp nodig hebben te verplaatsen naar gezinnen die meer steun kunnen gebruiken. ‘Het oplossen van deze knelpunten is niet eenvoudig, daarom is het belangrijk dat we met elkaar in gesprek zijn over hoe we de problemen te lijf gaan. Niet alleen met JGZ, GGD en VSV, maar ook met de zorgverzekeraar’ zegt Eline de Koning, beleidsmedewerker van de gemeente Dordrecht.
Verbinding van mens tot mens
De gemeente Dordrecht en zorgverzekeraar VGZ kijken naar de vraag wie verantwoordelijk is voor welke zorg in de keten. Eline: ‘We hebben het met elkaar over wat preventie is en onder verantwoording van de gemeente valt en wat verzekerde zorg is en onder verantwoording van de zorgverzekeraar valt. Hier raken belangen elkaar, want als gemeenten de preventie goed inrichten hoeven zorgverzekeraars minder zorg in te kopen. Daar voeren we eerlijke gesprekken over en dat mag soms best even schuren.’
Het Integraal Zorg Akkoord speelt in de financieringsmogelijkheden een belangrijke rol. Eline: ‘Het is ieders opdracht om de zorg toegankelijk te houden voor hen die dat nodig hebben. Een oplossing daarvoor is om zorgvragen, waar dat passend is en tot de mogelijkheden behoort, vanuit de 2e lijnszorg te beantwoorden in de 1e lijnszorg of soms zelfs vanuit het sociaal domein. Vanuit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) wordt er veel van gemeenten gevraagd ten aanzien van versteviging van het sociaal domein en de relatie daarvan met de zorg. In het IZA is veel meer geld gereserveerd voor de te verwachtte beweging, dan in het GALA. We zien dat dit in de praktijk knelt.’ Ingrid onderschrijft het dilemma: ‘Als gemeente ontwikkel je van alles op sociaal domein waarmee je een belangrijke bijdrage levert aan preventie en dure zorgkosten in de toekomst voorkomt. Maar wie betaalt het salaris van de gemeentelijke coaches? De zorgverzekeraar kan geen duurzame bijdrage doen aan de financiering van het sociaal domein, maar samen zijn we wel steeds op zoek naar hoe we kunnen beweging krijgen en dingen wel mogelijk kunnen krijgen. Daar ligt wel een uitdaging. Daarom blijven de partijen met elkaar in gesprek. En is het belangrijk om van mens tot mens verbinding te maken.’
Inzicht in elkaars wereld
Zorgverzekeraar VGZ zit niet alleen aan tafel om financieel bij te dragen, maar beschikt ook over relevante kennis en denkt mee over het leggen van verbindingen. Ingrid: ‘voor de zorgverzekeraar is het ook belangrijk om de gezondheidsverschillen kleiner te maken. Door de samenwerking binnen Kansrijke Start zorgen we ervoor dat we begrip leren opbrengen voor elkaars standpunten. Ook als het schuurt. Je kunt niet alles doen dus je moet keuzes maken. De vraag die je dan moet stellen: waar kun je de meeste gezondheidswinst behalen? En hoe kunnen we dingen anders organiseren?’
Gemeente en zorgverzekeraar leren door deze gesprekken elkaars wereld kennen. Hoe is de inkoop van de JGZ geregeld en hoe sluit dat aan op de inkoop van de zorgverzekeraar. En wat zijn specifieke behoeften van inwoners die meer of andere aanspraak op zorg nodig hebben. Zes keer per jaar ontmoeten de gemeente en zorgverzekeraar VGZ elkaar, maar ook tussendoor weten ze elkaar te vinden voor vragen. Eline: ‘Zo ontdekken we hoe onze werelden in elkaar steken en werken we steeds beter samen. Een mooi voorbeeld daarvan is een cofinanciering van de POH-GGZ in onze regio. Gemeente en VGZ maken dit samen mogelijk.’
Zorgverzekeraar VGZ kiest ervoor op alle ketenaanpakken contact te hebben met gemeenten. Regiomanagers van VGZ sluiten regionaal aan bij de verschillende thema’s. Ingrid heeft als regiomanager VGZ meegeschreven aan het regiobeeld en regioplan in Zuid-Holland Zuid. Zij is ook deelnemer van het programmateam IZA Waardenland waar de samenwerking tussen zorgaanbieders en het sociaal domein verankerd is. Mogelijk is dit in andere regio’s op andere manier georganiseerd.
Extra impuls
Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) bieden een extra impuls om regionale samenwerking op te starten.Het IZA gaat over afspraken om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden tussen het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en een groot aantal partijen in de zorg, zoals overkoepelende organisaties van ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg. In onderdeel G is aangegeven dat gemeenten een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het voorkomen en uitstellen dat mensen ziek worden, vereenzamen of mentale klachten ontwikkelen. Om deze beweging naar de voorkant kracht bij te zetten maken VWS en gemeenten afspraken in GALA over gezondheidsdoelen en de inzet hierop. Ook Kansrijke Start is opgenomen in IZA bij onderdeel G: ‘Zorgverzekeraars en gemeenten richten met ingang van 1 januari 2024 in ieder geval de volgende ketenaanpakken in: Kansrijke start, Valpreventie bij ouderen, Aanpak overgewicht en obesitas bij kinderen, de Gecombineerde Leefstijl Interventie bij overgewicht van volwassenen en Welzijn op Recept.
Tips:
* Een gezamenlijke ambitie en bevlogen professionals. Daar valt en staat alles mee.
* Werk aan onderling vertrouwen door uit te leggen wat je doet, ook al is het soms lastig. Blijf met elkaar koffie drinken. Dan kom je er met elkaar uit.
* Houd, bij opgebouwd vertrouwen, elkaar een spiegel voor. Daar leer je van.