Een goede samenwerking met ouders/verzorgers is belangrijk maar niet altijd gemakkelijk. Lang niet alle ouders komen bijvoorbeeld naar ouderavonden, of überhaupt binnen de school. sommige ouders lijken bijna niet bereikbaar. Mogelijk is er hierbij sprake van miscommunicatie, onbekendheid met elkaars cultuur of niet uitgesproken wederzijdse verwachtingen. Ook is het lastig als ouders de Nederlandse taal nog niet voldoende machtig zijn of niet digitaal vaardig zijn of geen digitale middelen hebben. Toch is het ook belangrijk, of misschien zelfs extra belangrijk, om met ouders van nieuwkomers te werken aan goed partnerschap.

Als ouders niet in Nederland zijn

Op ISK’s is het aandeel van AMV’ers vaak de helft van de leerlingen en op sommige locaties zijn AMV’ers in de meerderheid. Voor deze leerlingen geldt dat er (nog) geen ouders fysiek aanwezig zijn in Nederland. Dan verloopt het contact voornamelijk via voogden en de begeleiders of via opvangouders (zie voor meer informatie de NIDOS website). Een goed contact met Nidos is in het belang van alle AMV’s. Bied Nidos bijvoorbeeld  de mogelijkheid om ook op school met hun jongeren te kunnen spreken. Dit bevordert de samenwerking en houdt de lijnen kort.

Maar ook dan zijn de ouders alsnog, zij het op afstand, betrokken bij het leven en de schoolcarrière van hun kinderen. Het kan zijn dat leerling en school contact hebben met ouders, maar dat is echter niet altijd de praktijk. Ouders kunnen overleden zijn, of het contact kan verbroken zijn. Er zijn scholen die het ook in deze gevallen goed lukt om contact te leggen met ouders en hen te betrekken bij het schoolproces. Deze goede voorbeelden zijn opgenomen in het artikel ‘Zorg voor AMV’s op de ISK’ op de LOWAN website.

Wat kun je doen?

Om op jouw school met ouderparticipatie aan de slag te gaan is het handig om te werken volgens zeven stappen. Deze stappen zijn in detail uitgewerkt op de LOWAN VO website (inclusief verwijzingen naar scans, filmpjes en vele tips) maar we bespreken ze hieronder kort. Ook op de website van de Gelijke Kansen Alliantie vind je allemaal tips (inclusief inspirerende filmpjes) hoe ouderparticipatie goed neer te zetten op scholen met een grote diversiteit aan leerlingen.

• Als eerste is het belangrijk om een visie op ouderparticipatie vorm te geven en daarvoor is het belangrijk om in kaart te brengen wat er al allemaal gebeurt op dit gebied. En met elkaar te bespreken hoe alle teamleden hier tegenover staan. Wat wil je als team in de samenwerking met ouders? Waar wil je met elkaar naartoe? Zijn er invullingen waar je nog niet aan gedacht hebt?
• Als tweede stap is het belangrijk om te beseffen dat sommige ouders een steun in de rug nodig hebben om te participeren in school. Stel als school de vraag hoe je ouders drempelverlagend en ondersteunend tegemoet kunt treden; hoe richten jullie de communicatie met ouders in?
• De derde stap is goed na te denken over hoe je omgaat met de enorme diversiteit aan culturen en dus ouders. Voor een succesvolle samenwerking tussen school en ouders moet het schoolklimaat gericht zijn op ALLE gezinnen. Hoe treed je met een open, uitnodigende en positieve houding de verschillen tegemoet?
• Als vierde kun je nadenken over hoe je het beste de vaardigheden van ouders kunt benutten. Ouders kunnen vanuit hun achtergrond en/of vaardigheden een bijdrage leveren aan de school. De school zal vertrouwen moeten stellen in de kwaliteiten van de ouders. Dit geeft hen zelfvertrouwen en vergroot dan automatisch hun betrokkenheid.
• Denk als vijfde stap ook na over welke (extra) competenties en vaardigheden jullie als onderwijsprofessionals nodig hebben om de brugfunctie tussen ouders en school te kunnen vervullen.
• De zesde stap is om ook na te denken over het formele ouderpartnerschap en hoe je ervoor zorgt dat alle verschillende ouders bijvoorbeeld vertegenwoordigd zijn in de MR en de OR.
• Als zevende stap kun je als school nadenken over interprofessionele samenwerking ten aanzien van ouderactiviteiten; hebben deze een plaats binnen jullie school?

Aandachtspunten:

• Denk eens na over ‘out of the box’ manieren van informatie verstrekken. Hoe kun je de drempel verlagen om ouders /verzorgers erbij te betrekken? Zijn er andere manieren om een ouderavond te organiseren?
• Informeer ouders/verzorgers over het Nederlandse zorg- en onderwijssysteem of verwijs naar instanties die hen hierover kunnen informeren. Zie de informatie over de LOWAN leerlijnen om uitleg hierover te kunnen geven.
• Ga in gesprek met ouders /verzorgers over hun verwachtingen over school en de prestaties van hun kind. Deel ook jouw verwachtingen en probeer tot gezamenlijke verwachtingen te komen.
• Je kunt hiervoor gebruik maken van deze praatkaart. Probeer achter overeenkomsten en verschillen te komen zodat duidelijk wordt wat er verwacht wordt door de school van ouders en andersom; niet alleen op het gebied van de prestaties van het kind, maar ook bijvoorbeeld voor de schoolse voorwaarden, de betrokkenheid van ouders etc.
• Zijn er sleutelpersonen die een zelfde achtergrond hebben als de grootste groepen leerlingen? Zij kunnen bijvoorbeeld groepsgesprekken over opvoeden op school houden en zo een brug slaan tussen thuis en school.
• Bespreek of een community aanpak bij jullie werkt om de samenwerking met ouders te verbeteren, je kunt hierbij denken aan:
  • Faciliteiten voor ouders inde school, zoals taallessen;
  • Voorlichting aan ouders op school (voeding, slapen, bewegen, media, seksualiteit, onderwijssysteem in NL, belang van spelen en vrije tijd, etc.);
  • Mogelijkheden voor sportactiviteiten voor ouders in en om het schoolgebouw.
  • Is er vervoer voor ouders die op een asielzoekerscentrum wonen? Kan de school dat eventueel regelen?
  • Mogelijk kunnen er cursussen Nederlands plaats vinden in de school, bijvoorbeeld op zaterdag
  • In cursussen kan ouders geleerd worden om rapporten, schoolbrieven en formulieren te begrijpen.

Meer informatie

• In zeven stappen werken aan ouderparticipatie (website LOWAN VO)
• Zorg op de ISK (website LOWAN VO)
• Ouderbetrokkenheid voor schoolleiders (Gelijke Kansen Alliantie)
• Gereedschapskist ouderparticipatie (Hogeschool Rotterdam)

Bronnen

• LOWAN VO website Ouderparticipatie
• Welkom op School, Bram Tuk & Milleke de Neef, Pharos 2015