Het idee om regionaal samen te werken

Lian Siebelt is netwerkregisseur Kansrijke Start en de voorzitter van de regionale coalitie Kansrijke Start aanpak. Zij hoorde in ieder overleg met lokale coalities knelpunten die zij lokaal niet alleen konden oppakken. Lian geeft een voorbeeld: “het idee ontstond om volgens dezelfde gespreksmethodiek kwetsbaarheden te signaleren. De afspraak hierover kon niet alleen lokaal gemaakt worden, maar vooral binnen het Verloskundig samenwerkingsverband (VSV)”.

De financiering van interventies was een ander knelpunt in de regio. “Zorgverleners zaten tot dan toe per gemeente aan tafel, wat cofinanciering voor één gemeente onlogisch maakte als het om interventies voor een heel VSV ging”. De vraag kwam toen naar boven: “Kunnen we niet regionaal samen gaan werken, zodat we beter besluiten kunnen nemen die dan voor de hele regio Zuid-Holland Zuid gelden?”.

Beren op de weg

Ondanks de behoeften aan regionale samenwerking, waren er ook beren op de weg. Gemeenten die nog niet begonnen waren met een lokale coalitie bijvoorbeeld, vonden dat ze eerst maar eens in hun eigen gemeente moesten starten. Ook de grens van het werkgebied leek bij aanvang een knelpunt. Wat een logisch werkgebied is voor de JGZ is niet dezelfde voor de VSV’s. “Blijven nadenken waarom we dit doen en wat helpend is heeft tot de huidige grens geleid”, vertelt Lian. Deze ligt daarom ook niet hard vast, maar je moet ook gewoon ergens durven te beginnen en ervoor gaan”.

Partners in de regionale coalitie

Lian legt uit dat het voor hen belangrijk was om de ‘mensen van de inhoud’ aan tafel te krijgen. Zij begrijpen de knelpunten en welke impact die hebben voor de eigen achterban. “Daarom is er niet gekozen voor bestuurders en wethouders. Dat houdt wel in dat de deelnemers niet ter plekke een besluit kunnen nemen, maar dat ze het advies terug moeten nemen naar degene die beslissingsbevoegd is. Het duurt daardoor wel langer voordat een besluit genomen kan worden”.

De huidige regionale coalitie bestaat uit oudervertegenwoordiging, de beleidsmedewerkers van de tien gemeenten, de GGD, de Zorgverzekeraar VGZ (marktleider), de twee VSV’s, de regionale jeugdgezondheidszorgorganisatie en de grootste huisartsenkoepel. “Daarnaast zijn de andere twee huisartsenkoepels en het Zilveren Kruis agendaleden. Op dit moment denken we na over uitbreiding met de sociale dienst vanuit het thema bestaanszekerheid”.

Eerste stappen gezet

Om commitment te krijgen voor de regionale samenwerking van de bestuurders van alle organisaties, was een goed verhaal nodig. “Dit verhaal hebben we eerst gemaakt met een kernteam vanuit de JGZ, GGD en het VSV. Vervolgens hebben we een ‘regiotour’ gehouden om alle organisaties mee te nemen en hun input te verzamelen. Het verhaal dat je moet vertellen kan per organisatie of gemeente anders zijn, maar het verschilt ook of je met professionals, bestuurders of wethouders aan tafel zit. Je hebt daarom meerdere mensen nodig die het verhaal zo kunnen vertellen dat de gesprekspartner enthousiast wordt en deel wil gaan nemen”.

De regionale samenwerking is gestart in april 2023 en werkt nu toe naar een werkagenda met een visie, missie en doelstellingen. “We zijn nog aan het pionieren.  Het is voor ons ook nog een zoektocht hoe we de coalitie verder vorm gaan geven”, vertelt Lian. Samen met de GGD (rol van secretaris) bereidt Lian de coalitievergadering voor die vier keer per jaar plaatsvinden. Tijdens deze vergaderingen worden de onderwerpen die in de vorige bijeenkomst naar boven zijn gekomen besproken. Een thema wat steeds terugkomt is de inbreng van oudervertegenwoordiging. “We gaan bekijken hoe we het betrekken van de mensen om wie het gaat vorm kunnen geven in de regio. In veel gemeenten en ook bij partners is hier aandacht voor en wordt de noodzaak gezien, maar blijkt het in de praktijk lastig”.

Meerwaarde samenwerking

Eline de Koning is beleidsmedewerker gemeente Dordrecht en betrokken bij de regionale samenwerking. “Gemeenten kunnen meer slagkracht ontwikkelen als zij samenwerken”, vertelt ze. “Dit is ook positief voor de partners waar we regionaal mee samenwerken. Dat levert voordelen op. Ook voor inwoners is het prettig en duidelijker als er meer uniformiteit in de interventies is, bijvoorbeeld bij de inkoop van maatwerkproducten”.

Een vast agendapunt is een rondje langs de deelnemers om de lokale ontwikkelingen vanuit de coalities te delen. Ondanks de verschillen in de lokale coalities, inspireert het delen van de ontwikkelingen. “Je kan meeliften op elkaars ervaringen en leren van elkaar”, zegt Eline.

In de coalitie worden ook actuele landelijke ontwikkelingen zoals GALA/SPUK besproken.

GALA, IZA en de SPUK plannen

Kansrijke Start wordt door alle gemeenten apart aangevraagd via GALA/SPUK. “We zijn nog aan het uitwerken waar we de regiocoördinatie het beste een plek kunnen geven: in het GALA of in de IZA/SPUK”.  Lian vertelt: “de gemeenten hebben gevraagd om de regionale aanpak te beschrijven in een memo. Deze wordt dan toegevoegd aan de SPUK aanvraag. Onderwerpen die van belang zijn en regionale financiering behoeven, zijn netwerkregie, ouderbetrokkenheid en werken met data.

Eline vertelt dat ze nu bezig zijn met het maken van een regioplan. “We willen dit niet te groot maken. Een regionale aanpak is nodig om de lokale coalities te voeden. We willen het terugbrengen naar de lokale coalities en naar de inwoners. In uitvoering en in bemensing. Denk bijvoorbeeld aan een interventie die maar weinig wordt ingezet in een kleine gemeente, inkopen bij een andere gemeente die wel de professionals heeft om het uit te kunnen voeren”.

Tips

• Maak het vooral praktisch en begin klein. Kijk welke onderwerpen belangrijk zijn voor iedereen en zoek hierin de samenwerking. Daarna kun je het uitbouwen. Het geeft energie als je samen iets neer kan zetten.
• Neem er de tijd voor. Wat je gaat bouwen heeft te maken met samenwerken over domeinen en wetten heen voor de lange termijn. Bereid dit goed voor en plan dan pas het startmoment.
• Neem de gemeenten en partners die je erbij wilt hebben goed mee. Zij moeten de urgentie zien. Ga in gesprek met de beleidsmedewerkers en de wethouders. Soms zijn meerdere gesprekken nodig.
• De steun van de wethouders is helpend geweest. Zij kunnen erop aansturen dat beleidsmedewerkers er prioriteit aan geven en de tijd hiervoor vrij maken. Er moet in meerdere ‘lagen’ van de organisatie draagvlak voor zijn.