Ongeveer 1 op de 4 Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Dit houdt in dat zij moeite hebben met het vinden, begrijpen, beoordelen en gebruiken van informatie over gezondheid. Vorig jaar hebben 350 organisaties in de gezondheidssector met de gratis *‘Test: Hoe begrijpelijk is mijn gezondheidsorganisatie voor iedereen?‘ gekeken of zij een begrijpelijke en toegankelijke organisatie zijn. In dit artikel lees je de uitkomsten en krijg je tips hoe ook jij aan de slag kunt gaan met dit thema.

De meeste organisaties gaven aan zich bewust te zijn van het belang van gezondheidsvaardigheden. Ze hebben goede stappen gezet op het gebied van inclusief onderzoek en het bereiken van diverse doelgroepen.

Ook kwamen bij de evaluatie verbeterpunten aan het licht. Vooral wat betreft begrijpelijke materialen en beleid was er ruimte voor groei. Veel gezondheidsinformatie en -materiaal is niet toegankelijk en begrijpelijk voor iedereen, omdat het niet getest wordt op begrijpelijkheid.

Resultaten onderzoek

Een gezondheidsvaardige organisatie worden

Om je organisatie echt begrijpelijk en toegankelijk in te richten is een gezamenlijke inspanning nodig. Het ‘Model: 10 kenmerken van een gezondheidsvaardige organisatie’ kan hierbij helpen. Het is belangrijk om iedereen binnen je organisatie te betrekken. Elke schakel speelt een rol bij het toegankelijk maken van gezondheidsinformatie en het faciliteren van gezondheidsvaardige zorg.

Cruciale rol beleid en management

Een goed beleid biedt de juiste richtlijnen en ondersteuning om aandacht voor gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk te integreren. Het management is nodig om professionals te faciliteren in begrijpelijke mondelinge en schriftelijke communicatie en het implementeren van werkafspraken.

De Hartstichting als goed voorbeeld

De Hartstichting is jaren bezig met dit thema en heeft haar communicatie en materialen toegankelijk gemaakt voor een breed publiek. Daarnaast hebben ze beleid opgesteld dat professionals ondersteunt bij het ontwikkelen van begrijpelijke en effectieve gezondheidsvoorlichting.

“Van de mensen met hart- en vaatziekten heeft een grote groep patiënten beperkte gezondheidsvaardigheden. Net als de mensen die een groot risico lopen op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Die wil je juist bereiken met je voorlichting. Het is dus van groot belang dat onze informatie begrijpelijk is.” Petra Tap, voorlichter bij de Hartstichting.

Bekijk hier een video van de Hartstichting over hoe zij hun voorlichting begrijpelijk maken:

https://www.youtube.com/watch?v=xvZk_-y89sk

Training begrijpelijk voorlichtingsmateriaal Pharos

Verschillende medewerkers van de Hartstichting hebben trainingen van Pharos gevolgd, zoals het testen van materiaal met onder andere het Voorlichtingsmateriaal BeoordelingsInstrument (VBI).

“Een deel van de nieuwe materialen testen we ook met een gebruikersgroep waarin taalambassadeurs van Stichting ABC zitten. Dat is heel waardevol. Na de training Beeldtaal hebben we een bestaande brochure direct aangepakt en na het testen hebben we opnieuw aanpassingen gedaan. Tussen versie 1 en 3 zit een wereld van verschil. Ook zijn we nu bezig met  begrijpelijke uitlegvideo’s van 1 minuut.”

Niet begrijpelijk communiceren zorgt voor onbedoelde uitsluiting

In de toekomst hoopt Petra dat het thema gezondheidsvaardigheden nog meer verankerd wordt in het beleid van de Hartstichting. De voorlichter raadt andere gezondheidsorganisaties met klem aan het onderwerp op te pakken. “Op veel werkplekken zijn de mensen die patiëntenvoorlichting en webteksten schrijven hoogopgeleid. Zij dénken dat ze begrijpelijk communiceren maar dat is niet zo. Onbedoeld sluit je als organisatie zo een hele grote groep mensen uit met mogelijk negatieve gezondheidseffecten als gevolg.”

Tips voor gezondheidsvaardige communicatie binnen jouw organisatie

Wil jij ook aan de slag met het begrijpelijk maken van jouw werkplek? Lees dan onderstaande tips. Alle kleine stappen die je zet helpen je een gezondheidsvaardigde organisatie te worden.

• Houd een lunchbijeenkomst binnen je organisatie waarin je bespreekt hoe je ervoor staat op de 10 onderdelen van de test en/of vul deze samen in.
• Vorm een werkgroep met daarin meerdere disciplines. Deze e-learning over effectieve communicatie van 2 uur is een goed vertrekpunt.
• Neem het thema op in beleid en werkafspraken. Zorg dat de middelen en tijd beschikbaar komen om echt aan de slag te kunnen gaan. Dit is nodig voor jou als professional om gefaciliteerd te worden.
• Kies één of twee concrete stappen om mee te beginnen, bijvoorbeeld starten met testen of trainingen mondelinge communicatie met een acteur. Overweeg het volgen van het ‘Leertraject begrijpelijke zorgcommunicatie’. Tijdens dit traject leer je begrijpelijke en toegankelijke communicatiemiddelen te maken, en deze te testen met eindgebruikers.

Vragen of meer informatie?

Wil jij meer weten over een gezondheidsvaardige organisatie? Neem dan contact op met projectleider Coryke van Vulpen via: c.vanvulpen@pharos.nl

*Test: Hoe begrijpelijk is mijn gezondheidsorganisatie voor iedereen? is een ‘self-assessment tool’. Een methode waarbij je jezelf/organisatie evalueert.

Lees meer over laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden: https://www.pharos.nl/factsheets/laaggeletterdheid-en-beperkte-gezondheidsvaardigheden/