Eén op de drie 65-plussers, die nog zelfstandig thuis woont, valt minstens één keer per jaar. Ongeveer 10% van hen komt na een val op de eerste hulp terecht met letsel. Over de ernst van de valproblematiek en specifieke valrisicofactoren bij ouderen met een lage sociaal-economische status (SES) en/of migratieachtergrond is nog weinig bekend. In de publicatie ‘Valpreventie voor ouderen met een lage sociaal-economische status (SES) en/of migratieachtergrond’ zetten VeiligheidNL en Pharos alles wat daar wel over bekend is op een rijtje.

Ouderen met een laag inkomen en lage opleiding lopen mogelijk een hoger risico om te vallen, zeggen de onderzoekers in de nieuwe publicatie. Dat komt doordat deze ouderen gemiddeld een slechtere gezondheid hebben dan leeftijdsgenoten met een hoge SES.

De rol van sociale en culturele factoren

Interventies sluiten vaak niet goed aan bij de belevingswereld van mensen met een lage SES en/of migratieachtergrond, weten de onderzoekers. Dat komt vaak door persoonlijke, sociale en culturele factoren. Denk daarbij aan factoren als een taalbarrière, (culturele) normen en waarden, specifieke overtuigingen en tradities en lees-, schrijf- en gezondheidsvaardigheden.

Bestaande aanpakken van valpreventie bereiken ouderen uit deze groep vaak onvoldoende en zijn daardoor niet effectief. Tegelijkertijd heeft juist deze groep baat bij valpreventie omdat zij eerder risico lopen op gezondheidsproblemen en daarmee mogelijk ook op een val.

Cultuursensitief handelen

De onderzoekers van VeiligheidNL en Pharos hebben gekeken hoe de valpreventie voor deze doelgroep verbeterd kan worden. Ze kwamen tot 7 werkbare elementen die ertoe bijdragen dat de interventies meer op maat zijn en hen beter bereiken. Zo adviseren ze dat professionals die zich met valpreventie bezighouden een training cultuursensitief handelen te volgen. Een dergelijke training biedt professionals handvatten om rekening te houden met culturele factoren in het professionele handelen.

Betrek ook instanties die expertise hebben over de eigenschappen van de doelgroep, zoals stichting MEE (licht verstandelijk beperkt en laaggeletterdheid), Pharos (beperkte gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid/cultuursensitief werken), NOOM (ouderen met een migratieachtergrond) of stichting ABC (laaggeletterdheid).

Training in communicatievaardigheden

Ouderen met een lage SES en/of een migratieachtergrond zijn de Nederlandse taal soms minder machtig. De communicatie moet op het juiste taalniveau en in de juiste modus worden aangeboden. Dit vraagt om training in communicatievaardigheden. Ga bijvoorbeeld na wat de persoon begrepen heeft middels de ‘terugvraagmethode’.

‘Heb aandacht voor de persoon en kijk verder dan alleen valpreventie’

Soms is het, volgens de onderzoekers, noodzakelijk eerst andere problematiek aan te pakken voordat een oudere met lage SES en/of een migratieachtergrond openstaat voor deelname aan een valpreventieve interventie. Door sociale, financiële of gezinsproblemen hebben zij minder aandacht voor hun gezondheid. Wanneer er in de werving en signalering voor valpreventie geen aandacht is voor deze factoren kan dat ertoe leiden dat ouderen niet bereikt worden. Dit zorgt er mogelijk voor dat zij zich niet gehoord voelen en daarom niet (willen) deelnemen aan de interventie.