Verklaring tegen meisjesbesnijdenis

In gesprekken tussen professionals en ouders uit risicolanden over vgv, komt regelmatig de sterke invloed van de familie aan de orde. Ouders geven aan hun dochters niet te willen laten besnijden, maar de familie in het land van herkomst kan daar anders over denken. Op het moment dat een meisje, bijvoorbeeld in de zomervakantie, de familie daar bezoekt, ontstaat er een risico. Het is belangrijk dat de familieleden dáár goed geïnformeerd zijn over de consequenties van een besnijdenis van het meisje en ook over de strafbaarheid daarvan.

Waarom een verklaring tegen meisjesbesnijdenis?

Het ministerie van VWS heeft daarom het document ‘Verklaring tegen meisjesbesnijdenis’ ontwikkeld. Deze verklaring is bestemd voor ouders afkomstig uit risicolanden die van plan zijn om op vakantie te gaan naar hun land van herkomst. JGZ-professionals kunnen deze verklaring meegeven aan deze ouders, zodat zij op vakantie in het buitenland hun familieleden kunnen informeren over de consequenties en strafbaarheid van meisjesbesnijdenis.

Wil je een geprinte versie van een verklaring bestellen? Neem dan via mail contact op met de GGD: vgv@ggdghor.nl.

Preventieactie vgv rond de zomer

GGD GHOR Nederland en Pharos hebben samen een ‘Preventieactie vgv’ opgesteld. JGZ en scholen spelen een belangrijke rol in de signalering en preventie van meisjesbesnijdenis. Juist in deze periode voor de zomervakantie is dat van belang omdat meisjes soms teruggaan naar het land van herkomst. Vrouwelijke genitale verminking (vgv), ook wel meisjesbesnijdenis genoemd, is een ernstige vorm van kindermishandeling en in Nederland bij wet verboden. Ouders zijn strafbaar, ook wanneer de besnijdenis in het land van herkomst wordt uitgevoerd. Landen waar meisjesbesnijdenis veelvuldig voorkomt zijn onder meer Egypte, Somalië, Ethiopië/Eritrea, Soedan en de Koerdische autonome regio in Irak.

In enkele regio’s in Nederland is JGZ al een aantal jaar actief door vóór de zomervakantie een brief en folders naar scholen te sturen. Juist in de periode voor de zomervakantie worden scholen gevraagd alert te zijn op signalen bij meisjes uit risicolanden die erop kunnen wijzen dat een besnijdenis plaats zou kunnen vinden. Vervolgens wordt gevraagd contact te leggen met de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Vanuit JGZ kan vervolgens het Standpunt Preventie van vgv in werking treden.

Fatwa’s

Een fatwa is een advies van een islamitische geleerde op basis van de Koran en de Soenna met betrekking tot een specifieke kwestie. Een fatwa hoeft niet per definitie als een vonnis opgevat te worden en is dan ook niet bindend. Maar dat religieuze leiders zich tegen meisjesbesnijdenis uitspreken, kan wel van grote invloed zijn op de bewustwording bij de doelgroep.

Fatwa uit Egypte, 2006
In 2006 heeft de Duitse mensenrechtenorganisatie Target een conferentie georganiseerd aan de Al-Azhar Universiteit in Egypte. Aanwezige vooraanstaande islamitische geestelijk leiders hebben zich in een fatwa uitgesproken tegen vgv. Deze fatwa is opgesteld door de hoogste islamitische geestelijke van Egypte, de Grand Mufti professor dr. Ali Goma’a. Vgv moet gezien worden als strafbare agressie en als een misdaad tegen de mensheid. Een moslim dient de integriteit van het menselijk lichaam te beschermen. Meisjesbesnijdenis staat daarmee haaks op de essentie van de islam. Hierom mogen moslims volgens hem het gebruik niet langer toepassen.

In 2007 hebben Nederlandse imams tijdens een studiedag georganiseerd door de Islamitische Universiteit Rotterdam, Pharos en FSAN, een verklaring ondertekend waarin zij hun steun betuigden aan de fatwa uit Egypte. Ze beloofden ook om actief mee te werken aan de bestrijding van vrouwelijke genitale verminking in Nederland.

Fatwa uit Mauritanië, 2011
In 2011 zijn religieuze leiders uit tien Afrikaanse landen bijeengekomen in Mauritanië om een fatwa uit te spreken tegen vgv. Het gaat om geleerden uit Egypte, Soedan, Senegal, Gambia, Guinea Conakry, Guinea Bissau, Mali, Niger, Burkina Faso en Mauritanië.

Folder ‘Mijn ouders zeggen nee’

‘Mijn ouders zeggen nee’ is een folder die ontwikkeld is door GGD GHOR in samenwerking met FSAN. Speciaal voor ouders afkomstig uit risicolanden zijn enkele mythes en feiten over meisjesbesnijdenis beschreven. Ook krijgen de ouders informatie over de strafbaarheid van vgv. De folder is verkrijgbaar in vijf talen:

Draaiboek ‘Groepsvoorlichting aan asielzoekers ter preventie van vgv’

Het draaiboek ‘Groepsvoorlichting aan asielzoekers ter preventie van vrouwelijke genitale verminking’ is een landelijk vastgesteld draaiboek dat dient als handvat voor GGD-professionals. De participatieve groepsvoorlichting is ontwikkeld voor asielzoekers in de COA-opvang die afkomstig zijn uit de risicolanden voor vgv. Het draaiboek kan echter ook gebruikt worden bij de voorlichting aan risicogroepen in andere settings.

Doelgroep
Asielzoekers uit de risicolanden voor vgv in de centrale opvang van het COA.

Doelen
Vgv bij minderjarige meisjes voorkomen en voorlichting aan vrouwen uit landen waar vgv traditie is over waar of bij wie zij terecht kunnen met (lichamelijke en psychische) klachten als gevolg van vgv.